Hẹn bạn trên đỉnh thành công- Phần 2: Chân Dung Tự Họa

 PHẦN HAI: CHÂN DUNG TỰ HỌA

MỤC ĐÍCH:

1/ Trình bày tầm quan trọng của hình ảnh lành mạnh về chính mình.
2/ Nhận diện những nguyên do tạo nên hình ảnh nghèo nàn về bản thân.
3/ Trình bày những nét đặc trưng của hình ảnh bản thân nghèo nàn.
4/ Cống hiến 15 phương pháp làm đẹp hình ảnh bản thân.
5/ Khuyến khích chọn lựa và trau dồi hình ảnh bản thân.

CHƯƠNG 3: KẺ TRỘM THẬT HAY GIẢ

Không gian: Một tiệm tạp phẩm nhỏ trong làng.
Thời gian: năm 1887.

Một người đàn ông trạc độ 60 tuổi, dung mạo hoà nhã vào mua củ cải. Ông đưa cho cô bán hàng tờ 20 đô la. Cô bán hàng cầm tiền, đút vào ngăn kéo rồi lấy tiền lẻ ra thối. Chợt đầu ngón tay dính mực, cô giật mình, lưỡng lự một lát. Rồi tự nghĩ: có lẽ nào một người vừa là thân chủ, vừa là hàng xóm lại là cố tri như ông Emmanual Ninger đây lại đưa tiền giả hay sao? Thế là cô định thối tiền cho ông ta về. Tuy vậy, cô cứ băn khoăn mãi, (vào năm 1887, 20 đô la là một món tiền khá lớn) nên mới mời cảnh sát đến giúp đỡ. Một cảnh sát viên quả quyết đó là bạc thiệt, một người khác thì tỏ vẻ nghi ngờ trước vết mực lem. Cuối cùng, tính tò mò cộng với tinh thần trách nhiệm đã buộc họ phải đến xét nhà ông Ninger. Tại đây, trên gác thượng, họ đã tìm thấy những dụng cụ in giấy 20 đô la giả, với một tờ đang in dở, cạnh đó là ba bức chân dung do chính tay Emmanual Ninger vẽ.

Ninger là một hoạ sĩ có tài. Ông tự tay vẽ lấy những tờ 20 đô la giả. Và đã lừa được mọi người bằng những nét vẽ tỉ mỉ, tài hoa cho đến khi số mệnh vạch mặt ông bằng những ngón tay ướt của cô hàng rau. Sau khi bắt giữ ông, người ta đem bán đấu giá 3 bức chân dung được tất cả 16.000 đô la – vị chi mỗi bức trên 5000. Điều trớ trêu là Emmanual Ninger vẽ mỗi bức chân dung trị giá trên 5000 đô la cũng chỉ mất công bằng vẽ một tờ 20 đô la thôi.

Con người tài hoa lỗi lạc ấy quả là một tên trộm đúng nghĩa nhất. Điều bi đát ở đây là người bị ông ta ăn trộm nhiều nhất lại chính là Emmanual Ninger. Thật vậy, giá như biết đem bán tài năng một cách hợp pháp, chẳng những ông ta đã giàu có mà còn có thể giúp ích cho đời nữa. TÊN ÔNG ĐÃ ĐƯỢC GHI VÀO BẢN DANH SÁCH DÀI VÔ TẬN NHỮNG KẺ ĂN TRỘM CHÍNH MÌNH TRONG KHI ĂN TRỘM CỦA NGƯỜI KHÁC.


TÊN TRỘM THƯỢNG LƯU

Tên trộm thứ hai tôi muốn nhắc tới là Arthur Barry. Y là một tên trộm đặc biệt, chuyên ăn trộm nữ trang hồi còn trong tuổi “đôi mươi bồng bột”. Barry nổi tiếng quốc tế là tên trộm nữ trang siêu đẳng của mọi thời đại. Y không chỉ ăn trộm giỏi mà còn là một tay sành sỏi về nghệ thuật nữa.

Tuy ăn trộm, nhưng Barry rất “khó tính”, không phải “bạ đâu lấy đó” như những tay khác. “Khổ chủ” của y không những phải lắm của nhiều tiền, mà còn phải nổi tiếng trong giới thượng lưu nữa. Cảnh sát đã phải lắm phen điên đầu với y.

Một đêm Barry bị bắt quả tang sau khi lọt ổ phục kích. Lúc bị 3 viên đạn ghim vào người và những mảnh kiếng đâm vào mắt, y đã đau đớn, tuyệt vọng la lên: “Tôi không bao giờ ăn trộm nữa”. Thế rồi sau đó y đã thoát đi như có phép lạ và ba năm sau vẫn ung dung ngoài vòng pháp luật. Cuối cùng, vì ghen tương, một phụ nữ đã tố giác y và y đã lãnh án 18 năm tù. Khi được phóng thích, y đã giữ lời hứa, không bao giờ ăn trộm nữa. Y đến New England và sống một đời gương mẫu. Dân địa phương đã biểu dương y bằng cách bầu y làm hội trưởng hội cựu chiến binh.

Tiếng đồn lan xa. Phóng viên khắp nước đua nhau phỏng vấn y. Họ hỏi y rất nhiều. Sau cùng, một phóng viên trẻ đã đụng đến điểm then chốt của vấn đề bằng một câu hỏi “hóc búa”:
- Thưa ông Barry, suốt thời trộm đạo, ông đã lấy trộm của nhiều nhà quyền quí, nhưng tôi tò mò muốn biết ông có nhớ đã lấy trộm của ai nhiều nhất không?

Barry đáp lại ngay không chút do dự:
- Nhớ chứ. Người bị tôi lấy trộm nhiều nhất chính là Arthur Barry. Thật vậy, tôi đã có thể là một doanh gia thành đạt, một nhà tư bản ở phố Wall và góp phần không nhỏ để xây dựng xã hội, nhưng tiếc thay, tôi đã chọn lầm nghề trộm cắp và đã tiêu phí hai phần ba cuộc đời thanh xuân sau song sắt nhà tù.
Quả thực, Barry đúng là người ăn trộm của chính mình!


BẠN BIẾT TÊN TRỘM NÀY

Tên trộm thứ ba tôi muốn nhắc tới là chính BẠN. TÔI GỌI bạn là kẻ trộm, vì bất cứ ai không tin mình và không sử dụng hết năng lực của mình đã thực sự đánh cắp chính mình, đánh cắp những người mình thương mến và đã khiến năng suất giảm hạ, nên y cũng đánh cắp của chính xã hội nữa. Mặc dù người ta đánh cắp chính mình một cách vô ý thức song tội trạng vẫn trầm trọng vì xã hội vẫn mất mát nhiều như khi hữu ý vậy. Câu hỏi đến đây đã hiện rõ: Bạn có sẵn sàng ngừng đánh cắp chính mình không? Tôi tin bạn đã bắt đầu leo lên đỉnh thành công. Đối với bạn cũng như nhiều người khác, quyển sách này sẽ là động cơ, là niềm hưng phấn và kiến thức giúp bạn đi suốt quãng đường dài. Dù sao, tôi cũng xin nhắc bạn là không phải khi đọc xong quyển sách này, kiến thức bạn hoàn hảo liền đâu. Thân thể bạn cần thực phẩm nuôi dưỡng mỗi ngày thế nào thì trí tuệ bạn cũng cần thực phẩm tinh thần như vậy. Cứ cố gắng đọc đi đọc lại thêm nhiều lần nữa rồi chỉ ít lâu sau khi nhìn vào gương, bạn sẽ đối diện với một tên trộm đã giải nghệ.


TIẾNG CHUÔNG ĐIỆN THOẠI

Tôi vẫn coi hình ảnh lành mạnh về bản thân chính là khởi điểm là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đạt mục tiêu... Nói cho cùng, NẾU KHÔNG BẮT ĐẦU, CHẮC CHẮN TA KHÔNG THỂ ĐẾN ĐÍCH. Giả sử bây giờ chuông điện thoại nhà bạn reo vang, bạn nhấc lên nghe, người ở đầu dây bảo bạn: “Alô, mong bạn thông cảm, tôi không mượn tiền cũng không muốn phiền bạn điều gì cả. Tôi chỉ muốn gọi để nói cho bạn biết rằng bạn là người tốt nhất đời mà thôi. Bạn là vốn quí trong ngành nghề của bạn và là niềm hãnh diện của tập thể đấy. Tôi muốn được ở bên bạn luôn vì mỗi lần như vậy tôi đều cảm thấy phấn khởi và thấy hăng say làm việc thiện hơn. Ước gì tôi được gặp bạn mỗi ngày vì bạn chính là động lực thúc đẩy tôi thăng tiến bản thân. Thưa bạn, tôi chỉ muốn nói có thế thôi. Mong chóng được gặp lại bạn”.

Trước những lời nhận định tích cực và chân thành này (chân thành vì do bạn thân nói ra cơ mà) bạn cảm thấy thế nào?

Nếu là bác sĩ, liệu bạn có trở nên một bác sĩ tốt hơn không? Nếu là giáo viên, là doanh gia, là cha, là mẹ..., liệu bạn có muốn nên tốt hơn không? Dù bạn là ai và làm nghề gì đi nữa, tôi tin chắc tự thâm tâm bạn biết mình sẽ không chỉ cố gắng làm việc tốt hơn mà còn cảm thấy hạnh phúc hơn trước nhiều.

Tuy nhiên, qua mẩu đối thoại trên, bạn hiểu thêm được bao nhiêu về nghề bác sĩ, thương doanh, luật sư, sinh viên nào? Hiển nhiên bạn sẽ chẳng hiểu thêm gì cả. Song tự đáy lòng, bạn vẫn biết mình sẽ sống tốt hơn và hạnh phúc hơn trong công việc, bởi vậy lời nhận định ấy đã khiến bạn thay hình đổi dạng. Từ nay, bạn sẽ bảo: Tôi là vốn quí của xã hội, và vinh dự cho ngành nghề của tôi. Bạn sẽ nhìn mình dưới một góc độ khác, hình ảnh về chính bạn đã đổi thay và một điều thú vị xảy ra ngay lúc đó: Bạn cảm thấy tự tin hơn. Do đó, năng lực của bạn cũng tăng lên. KHI HÌNH ẢNH CỦA BẠN ĐẸP HƠN THÌ CÔNG VIỆC CỦA BẠN CŨNG ĐẸP HƠN.

Đã biết cú điện thoại hiệu nghiệm như vậy, sao bạn không thử làm ngay đi? Sao bạn không để sách xuống và nhấc điện thoại lên (trừ phi bây giờ là 2g sáng hoặc một giờ bất tiện). Hãy gọi cho người bạn thực lòng quí mến, kính trọng. Hãy cho họ biết bạn đánh giá cao công việc của họ, bảo họ rằng đời họ thực có ý nghĩa đối với bạn. Người ấy tất sẽ cảm kích sâu xa và bạn cũng thấy hài lòng. Càng giúp xây dựng người khác, bạn càng cảm thấy thoả mãn với mình hơn.
Câu chuyện sau đây nói lên tầm quan trọng của một hình ảnh lành mạnh về bản thân và kết quả của nó.


MỘT BƯỚC UNG DUNG TỪ “DỐT NÁT” ĐẾN THIÊN TÀI

Năm Victor Seribriakoff lên 15 tuổi, thầy giáo khuyên anh về nhà học nghề vì dốt nát như anh, khó mà học hành đến nơi đến chốn được. Victor nghe theo lời thầy và 17 năm sau, anh trở thành một tay lang bạt kỳ hồ với đủ mọi thứ nghề kỳ quặc. Người ta đã phê phán anh là “dốt nát” nên suốt 17 năm trời, anh quả đã “dốt” thật. Năm anh 32 tuổi, một thay đổi kỳ diệu đã diễn ra. Kết quả của một cuộc trắc nghiệm cho thấy anh là một thiên tài với chỉ số thông minh là 161. Từ đó anh bắt đầu hành động như một thiên tài thực sự, anh viết sách, đăng ký bằng phát minh và trở nên một doanh gia lỗi lạc. Đáng nói nhất có lẽ là việc anh được bầu làm chủ tịch hội Mensa quốc tế một hiệp hội mà tiêu chuẩn duy nhất để nhập hội là phải có chỉ số thông minh từ 140 trở lên. Chuyện anh Victor Seribriakoff hẳn khiến bạn tự hỏi: biết bao nhiêu thiên tài đã phải lang thang như những kẻ dốt nát chỉ vì có người đã bảo họ u mê, đần độn. Không phải bất thần mà Victor tích góp được số vốn kiến thức sâu rộng như vậy đâu. Cũng chẳng phải ngày một ngày hai mà anh tự tin đến thế được. Anh được như vậy chính là nhờ đã biết kiên trì tự rèn luyện mỗi ngày đấy. Khi thấy mình biến đổi, anh đã hành động khác hẳn, anh bắt đầu hy vọng và đạt được những kết quả lạ lùng.


HÌNH ẢNH TỰ THÂN QUAN TRỌNG ĐẾN MỨC NÀO?

Trong quyển “Cách thế trở nên bạn thiết của chính mình” (How to be your own best friend) Mildred Newman và tiến sĩ Bernard Berkowitz hỏi một câu thấm thía: “Nếu không thể yêu mình, làm sao ta có thể yêu người khác được?”.

Bạn không thể cho điều mình không có. Thánh Kinh cũng nói: “Hãy yêu người như mình”.

Hình ảnh tự thân quan trọng không? Bạn không THể LÀM KHÁC CÁCH BẠN NHÌN BẢN THÂN. Hình ảnh tự thân sẽ đưa bạn lên đỉnh thành công hoặc sa xuống đáy hầm. Hãy coi mình là người hữu ích rồi bạn sẽ hữu ích. Nếu cho mình là người tầm thường, vô giá trị tất bạn sẽ chẳng có giá trị gì. May thay, dù trong quá khứ, bạn nhìn mình ra sao đi nữa thì nay, bạn vẫn có động lực, có phương pháp và năng lực để thay đổi và trở nên tốt hơn. Trong số các món quà Tạo hoá ban tặng cho con người, quyền được chọn lựa con đường mình thích chính là món quà quí giá nhất. Khi đi sâu vào hình ảnh tự thân, bạn hãy nhớ kỹ là bất cứ hình ảnh nào cũng đều được trí óc tô vẽ, thêm thắt lên. Chẳng hạn đi lại trên tấm ván rộng 40cm, đặt giữa 2 căn nhà 10 tầng, vấn đề sẽ khác hẳn. Đi trên tấm ván đặt dưới đất, bạn cảm thấy dễ dàng và an toàn, nhưng đi trên tấm ván đặt giữa hai toà nhà cao tầng, bạn có cảm tưởng như sắp té đến nơi. Đó là vì trí óc đã tô vẽ thêm nên bạn mới sợ hãi như vậy. Có những lần người đánh “gôn” sau khi phá bóng xuống lỗ hoặc ra ngoài đường biên đã phân bua: “Tôi biết mình sẽ làm vậy mà”. Đó là vì tâm trí anh đã vẽ nên hình ảnh trước và tay anh chỉ làm theo thôi. Ngược lại, người chơi gôn thắng cuộc biết rằng mình phải “thấy” trái banh đi vào đầu gậy trước khi quật nó. Người chơi khúc côn cầu giỏi bao giờ cũng “thấy” trái banh rớt đúng lỗ trước khi ra tay. Nhà doanh thương giỏi phải “thấy” khách hàng đồng ý mua trước khi gọi điện cho họ. Hiển nhiên Michael Angelo đã phải thấy Môsê ngồi lẫm liệt trong khối đá hoa trước khi đục nhát đầu tiên.


BA LẦN ĐÁNH BÓNG 

Điều khó hiểu và khiến giới thể thao thất vọng nhất là khi thấy một cầu thủ khúc côn cầu cầm chày tiến ra mô đất và rồi để đối phương quạt bóng 3 lần liền mà cứ đứng thúc thủ. Ba cơ hội ngàn vàng để ghi điểm mà lại cứ đứng ỳ ra một chỗ mới chết chứ. Tại sao vậy? Đơn giản lắm, tại vì y “thấy” mình sẽ đánh hụt và bị loại. Nên y cứ vác chày trên vai mà “đi tản bộ”.

Trong trường đời, một người cứ tiến ra sân nhưng không hề muốn chạm bóng như vậy còn đáng buồn hơn nữa! Theo bác sĩ Larry Kimsey thì y là người thất bại nhất vì y không cố gắng. Nếu bạn cố gắng mà thua cuộc thì bạn còn có thể rút được kinh nghiệm từ bàn thua để từ đó đỡ thua hơn, KHÔNG LÀM GÌ TẤT KHÔNG HỌC HỎI ĐƯỢC GÌ. NHỮNG NGƯỜI NHƯ vậy tự kết án mình trong nhà tù của sự tầm thường. Họ không bao giờ tham dự trận đấu cuộc đời và chẳng thực sự chạm bóng lần nào. Họ trở nên kẻ thù sâu độc nhất cả cho chính họ và là người trọng tài mù loà. Hình ảnh họ có về bản thân là hình ảnh quỵ ngã – thất bại – bị loại. Đã thế, tâm trí họ lại còn phóng to thêm hình ảnh ấy nữa mới chết.

Chính vì vậy mà mới đây, bác sĩ Maxwell Maltz, nhà phẫu thuật chỉnh hình nổi tiếng thế giới, tác giả cuốn “Tự giúp mình”, cuốn sách đã bán được trên 10 triệu bản, đã nói mục đích của mọi loại điều trị bằng tâm lý đều nhằm giúp bệnh nhân thay đổi hình ảnh về chính mình.


HÃY TỰ TIN

Khởi điểm của thành công và hạnh phúc là một hình ảnh lành mạnh về chính mình. Tiến sĩ Joyce Brothers, một tác giả thời danh, một nhà bình luận và tâm lý đã nói: “Ý nghĩa về bản thân chính là cốt lõi của nhân cách!”. Nó chi phối mọi hoạt động của con người từ trí hiểu đến óc cầu tiến và thích nghi, từ việc chọn bạn đến hôn nhân và nghề nghiệp. Không có gì quá đáng khi bảo rằng một hình ảnh tích cực nhất về bản thân chính là sự chuẩn bị tốt nhất để thành đạt ở đời.
Trước khi cho rằng mình xứng đáng được thành công và hạnh phúc cũng như trước khi thích người khác thì bạn phải chấp nhận chính mình đã. Nếu chưa chấp nhận chính mình thì dù có động lực thúc đẩy, có xác lập mục tiêu hay suy nghĩ tích cực đến đâu cũng chẳng ăn thua gì. Bạn phải cảm thấy mình “đáng” được hạnh phúc, thành công... trước khi chúng thuộc về bạn. Người thiếu tự tin dễ cho lối suy nghĩ tích cực, việc xác lập mục tiêu... là hoạt động cho người chứ không phải cho mình.

Mong bạn nhớ là tôi đang nói về sự chấp nhận bản thân cách lành mạnh chứ không phải về cái tôi hợm hĩnh kiểu “Tôi là người vĩ đại nhất” đâu nhé! Trong số các chứng bệnh ta thường mắc thì cao ngạo là chứng quái dị nhất. Nó khiến mọi người đều phải khó chịu trừ mình người mắc bệnh.
Thực ra, kẻ cứ băn khoăn mãi với “cái tôi” chính là người rất thiếu tự tin.

CHƯƠNG 4: NHỮNG NGUYÊN NHÂN KHIẾN TA MẤT TỰ TIN NHỮNG KẺ BỚI LÔNG TÌM VẾT

Một trong những lý do khiến nhiều người mất tự tín là vì, cha mẹ, thầy cô, bạn hữu và cấp trên cứ liên tục chê bai, nghi ngờ khả năng, ngoại hình và trí thông minh của họ. Những lời chê bai dù chỉ bóng gió xa xôi vẫn tác tại như một lời nói thẳng. Nhiều khi chỉ một nhận xét vô tình cũng đủ khiến ta đâm ra mặc cảm, hoá thành tiêu cực. Kết quả là ta tự nhìn mình bằng ánh mắt tiêu cực của người khác. Nếu bạn bè, gia đình, cơ quan lúc nào cũng xoi mói bạn ắt bạn sẽ có hình ảnh méo mó về bản thân ngay. Tôi viết chương này để bạn có cái nhìn mới mẻ, trung thực hơn về người sẽ giúp bạn đến đỉnh thành công – người đó chính là bạn.

Nhiều khi, những lời nói thiếu cân nhắc, phóng đại thái quá đã tác hại không nhỏ đến hình ảnh tự thân của trẻ em. Một cậu bé lỡ đánh bể cái tô mà cha mẹ chì chiết: “Chưa thấy ai vụng về như mày cả. Suốt đời mày chỉ có đập hết cái này đến cái khác thôi” thì thật là một gánh nặng vô song trút lên vai cậu ấy. Mà nói vậy có đúng đâu, đánh bể một cái tô đâu có nghĩa là “đập bể suốt đời” được!

Con cái có phạm lỗi lầm nào là cha mẹ vội chửi ngay: “Thật hết mong, thằng này hỏng mất rồi”. Thấy con vừa về đến nhà đã vội tụt quần, tụt áo, nón ném một nơi, dép vụt một ngả là cha mẹ lồng lộn ngay lên: “Thằng trời đánh kia, làm gì cũng phải từ từ một chút chứ, mày vội đi ăn cướp hay sao đấy hả?”. Hễ con đi học, áo quần xốc xếch là người mẹ rủa ngay một tràng: “Mày ở dưới lỗi chui lên hay sao mà ăn mặc như vậy hử ?”. NHỮNG KIỂU NÓI ĐÓ TÁC HẠI GHÊ GỚM, KHỔ THAY, NHIỀU NGƯỜI VẪN KHÔNG NHẬN THẤY!

Nhiều khi ta cũng đối xử với nhân viên dưới quyền y như vậy đấy... Gặp một nhân viên phạm lỗi là ta yên trí ngay dù lâu lắm họ mới phạm một lần.

Giữa người “xấu” và người “phạm điều xấu” khác hẳn nhau.

Thành kiến ấy mà lại được khoác vào cho một người xấu dáng (mập ú, sún răng, đen đủi, méo miệng, mắt kém, cao ngồng, lùn tịt...) và thậm chí, thất học tất ta sẽ có một người mất tự tín điển hình nhất. Đứa trẻ nghĩ mình “xấu”, “khờ” nên chẳng ai thương và sau đó không ai có thể hoặc thực sự yêu thương nó, tất nó cũng không thể – thậm chí không dám – yêu thương nó nữa.

Xã hội thường đánh giá theo hình thức bên ngoài, bởi đó, trong tuần lễ hội thảo về những xung khắc của tuổi trẻ, Bill Gothard đã khuyên các bậc cha mẹ không nên khen ngợi ngoại diện của một đứa trẻ khác trước mặt con mình, vì sẽ khiến nó nghĩ cha mẹ cho là đứa trẻ kia xinh hơn, kháu hơn... nên dễ bị mặc cảm.

Khi bình phẩm một đứa trẻ khác, bậc cha mẹ khôn ngoan nên nói “Ồ, cháu ngoan quá!” hoặc “Cháu thực ngay thẳng” hay “Cháu tận tụy quá!” nghĩa là nên khen ngợi các đức tính mà họ muốn cho con mình phát triển. Điều này rất quan trọng vì những cuộc nghiên cứu cho thấy là 95% thanh thiếu niên ở Mỹ đều muốn thay đổi ngoại diện. Vì quá chú trọng đến ngoại hình, nên gần như tất cả các “người đẹp” ở Holywood đều muốn đổi khác và nhiều người đã phải đi giải phẫu thẩm mỹ.

Thiếu tự tin là một mặc cảm tự ti thường kéo dài tới lúc trưởng thành và nếu đời sống hôn nhân mà thất bại nữa thì vấn đề sẽ càng thêm rắc rối. Bởi đó, một người chồng khôn ngoan sẽ không bao giờ khen ngợi vẻ đẹp của một phụ nữ khác trước mặt vợ, vì người vợ dễ có cảm tưởng chồng để ý tới người đó hơn nên dễ mất tự tín, khiến đời sống gia đình sinh bất ổn. Những lời bình phẩm kiểu: “Em sao cứ trễ hoài”, “Em chẳng bao giờ làm được việc gì ra hồn”, “Em đố nấu được bữa nào ngon đấy” chỉ khiến vấn đề thêm rắc rối chứ không giúp vun xới niềm tin yêu đâu. Vả lại, nói rằng: “Tôi là kẻ thất bại trên đời” khác hẳn “tôi không được tăng lương” hay “tôi chưa có việc làm”.


NẾU ĐƯỢC NUÔI DƯỠNG, SỰ THIẾU TỰ TIN SẼ CÀNG TỆ THÊM

Chính lối cư xử kênh kiệu của các giáo viên, cán bộ cũng như quần chúng đối với những người thiếu may mắn, những người thiểu số đã khiến họ tự ti, thiếu tự tín một cách trầm trọng. Mãi đến khi xem phim Shirley Temple tôi mới rõ hết mức thiệt hại trong lối nhìn người da đen. Cảnh phim thuật lại bữa tiệc mừng sinh nhật thứ năm cho cô bé Shirley Temple. Tiệc gần tàn thì một cô bé da đen độ 14 tuổi đi cùng bạn bè đến tặng quà cho “cô Shirley”. Lúc ấy, cô bé da trắng 5 tuổi Shirley mới mỉm cười độ lượng nhận món quà từ tay cô gái da đen 14 tuổi hồi hộp vì “đặc ân” được ghé vào bữa tiệc. Cô ta cảm động ứa lệ khi được cô bé da trắng 5 tuổi mời ăn một miếng bánh dư. Chẳng cần nhiều tưởng tượng bạn cũng hiểu những lối cư xử kiểu đó sẽ khiến cô gái da đen tự ti đến mức nào.

May mà những lối cư xử quá lố ấy nay gần như không còn nữa, nhờ vậy người da đen đã tiến bộ vượt bực. Tiến bộ ấy đi đôi với sự thay đổ hình ảnh tự thân. Dù vẫn còn thiên kiến song tiến bộ ngày càng rõ thêm. Giải đáp trọn vẹn sẽ tới cùng với nền giáo dục, tình yêu và hiểu biết ở cả hai phía, da trắng cũng như da đen. Thực ra màu da và năng lực chẳng liên quan gì đến nhau hết. Tôi thích câu Jesse Owens, ngôi sao điền kinh Olympic, nói về màu đen: “Đen không đẹp mà trắng cũng không. Màu da và bất cứ thứ gì ngoài da đều không đẹp”.

Một nguyên nhân khác khiến ta mất tự tin là thói lẫn lộn giữa sự thất bại của một chương trình với sự thất bại cả đời. Một đứa trẻ dốt một môn học hoặc không có bạn, dễ nghĩ lầm rằng đời mình đã hỏng. Khổ thay, ý nghĩ sai lầm ấy lại được các giáo viên và phụ huynh phóng đại thêm mới chết chứ!

Một khi đã mất tự tín, khuynh hướng tự nhiên là nuôi dưỡng mặc cảm tự ti, chính vì vậy mà nhiều người đã tự lấy làm khổ sở chỉ vì không thể nhớ nổi mọi chuyện đã nghe hay mọi người đã gặp, và đây cũng là nguyên nhân quan trọng: Một trí nhớ thiếu rèn luyện.

Tạm thời, hai tư tưởng ấm áp này cũng sẽ an ủi bạn phần nào:
1/ Một trí nhớ hoàn hảo không đòi phải là một trí óc vĩ đại cũng như một quyển từ điển bách khoa không nhất thiết phải là một tác phẩm văn chương.
2/ Người không thể nhớ hết mọi chuyện có lợi hơn người không thể quên mọi điều.
Dù sao, bạn cũng đừng vịn vào đó mà an thân đấy. Thực ra, không có chuyện trí nhớ “tốt” hay “tồi” đâu, vấn đề là có “luyện” hay “không luyện” thôi. Mà luyện hay không hoàn toàn do nơi bạn.


CÔNG BÌNH VỚI MÌNH

Nguyên nhân tiếp theo khiến ta mất tự tin là do lối so sánh kinh nghiệm không thực tế và bất công. Ta phóng đại kinh nghiệm thành công của người và hạ thấp thành công của mình. KINH NGHIỆM KHÔNG LIÊN QUAN VỚI NĂNG LỰC (KINH nghiệm có thể tăng tiến kỹ năng nhưng đó lại là vấn đề khác). Chẳng hạn, ba triệu người Uùc có thể lái xe bên trái, một việc mà đa số chúng ta không làm được, trong khi bạn có thể lái xe bên phải, điều mà ba triệu người Úc khó làm nổi. Điều này không có nghĩa là bạn tài giỏi hơn hoặc người Úc tài giỏi hơn, mà chỉ có nghĩa là bạn có kinh nghiệm khác họ thôi. Hơn 200 triệu người Hoa dưới tuổi trưởng thành làm được điều mà bạn không làm nổi là nói được tiếng Trung Quốc. Song có phải vì vậy mà họ thông minh hơn bạn không? Chắc chắn là không rồi. Họ chỉ có kinh nghiệm khác hơn bạn thôi. Hiện giờ bạn đang làm một việc mà 3 tỷ người không làm được, đó là bạn đang đọc quyển sách này bằng tiếng Việt, song không phải vì vậy mà bảo bạn thông minh hơn 3 tỷ người khác được, bạn chỉ có kinh nghiệm khác họ thôi.

Mỗi khi khám bệnh, hẳn bạn phục lăn vị bác sĩ tài cao học rộng, đoán bệnh như thần. Nhưng còn bạn thì sao? Biết đâu vị thần y ấy lại chẳng thấy lúng ta lúng túng khi đứng trước công việc bạn phải đảm trách? Và nếu có cơ hội học thuốc 15 năm như vị bác sĩ ấy, biết đâu bạn chẳng đậu cao hơn ông ta ấy chứ.


MỖI NGƯỜI ĐỀU CÓ SỞ TRƯỜNG SỞ ĐOẢN

Khoảng ba năm trước, cứ sau mỗi trận mưa lớn là con đường phía sau nhà tôi lại lầy lội không sao đi nổi. Ấy vậy mà ngày nào tôi cũng đánh xe ra mới chết!

Một hôm, xe tôi mắc lầy và suốt 45 phút, tôi loay hoay đủ cách vẫn không sao cho xe bò lên nổi. Sau cùng, tôi đành phải bỏ đó đi gọi một chiếc xe tải đến kéo giúp. Anh tài xế xe tải nhìn hiện trường rồi xin lái thử xe tôi đã. Tôi không chịu vì cho là vô ích, nhưng anh ta bình tĩnh xin tôi “cho thử một chút thôi”. Cuối cùng, tôi chấp thuận nhưng vẫn nói vớt vát là chẳng ăn thua gì đâu, vả lại, tôi không muốn làm mòn bánh xe thêm nữa. Anh ngồi vào xe, nhẹ xoay tay lái, đề máy và chỉ ít phút sau, chiếc xe đã bắt đầu chầm chậm bò lên khỏi vũng sình một cách vững chắc. Thấy tôi tròn mắt ngạc nhiên, anh liền nhẹ nhàng giải thích là anh sinh trưởng ở miền Đông, bang Texas và từ nhỏ đã từng lái xe qua các vũng sình rồi. Tôi tin anh chẳng “tài ba” gì hơn mình mà chỉ giàu kinh nghiệm hơn tôi về mặt đó thôi.

Một điều tức cười là rất nhiều người mà ta phục lăn kỹ năng và tài khéo của họ lại cũng thán phục ta như vậy. Dù sao bạn cũng đừng hiểu lầm. Tôi không chối là có những người đa năng thật, song chính bạn cũng có xảo năng và kinh nghiệm đâu kém cạnh gì ai. Bạn phải ý thức rõ rằng kinh nghiệm khác nhau không có nghĩa là hơn kém gì nhau.

Thay vì tự ti trước việc người khác làm được điều mình không thể, tại sao bạn không dốc sức vào điều mình có thể làm được? Hãy khâm phục xảo năng của người nhưng cũng hãy nhớ phát huy xảo năng của mình một cách kiên trì và quyết liệt y như người khác vậy. Kinh nghiệm chỉ là sự khác biệt mà thôi.


BỐN NGƯỜI CHIẾN THẮNG

Nguyên nhân thứ năm tạo nên sự mất tự tin là so sánh sở đoản của mình với sở trường của người khác. Có một phụ nữ nghèo khổ đã xử sự như vậy suốt 38 năm trời cho tới khi đọc cuốn “Ma thuật của niềm tin” của Claude M. Bristol. Nhờ đó, chị bắt đầu tin tưởng và nhìn đến những sở trường của mình, trong đó có tài chọc cười thiên hạ. Từ đó dẫu không thể so sánh bằng những hoa hậu thế giới song chị Phyllis Diller đã kiếm được một triệu đô la một năm.

Eleanor Roosevelt là một cô gái vừa xấu vừa lùn lại thêm tính nhút nhát. Đời cô tưởng như đã hỏng ấy vậy mà, trong một phút tỉnh ngộ, cô đã quyết định duyệt lại bản thân, tìm kiếm những giá trị tích cực để phát huy và đã trở thành một trong những phụ nữ lôi cuốn và giỏi thuyết phục nhất nước Mỹ.

Jimmy Durante và Humphrey Bogart cao không hơn tờ áp phích nhưng đã biết khai thác ngoại hình của mình. Họ nghĩ sẽ có địa vị với đời nếu biết sử dụng lợi điểm sẵn có. Họ không mặc cảm vì ngoại hình xấu xí mà chỉ nhằm vào những phẩm chất tích cực của mình thôi. Họ không dại đem so “sở đoản” của mình với “sở trường” của người, nhưng lại khéo khai thác sở trường của mình để đạt thành ước muốn. Tôi tin chắc đã có hằng trăm cô gái xinh như mộng, nổi tiếng như cồn vẫn ước mơ được thành công và hâm mộ như bốn người này đấy!


KHÔNG DÙNG SẼ MẤT

Chắc bạn còn nhớ dụ ngôn về các nén bạc trong Tin Mừng? Có một ông chủ, trước khi đi xa đã gọi đầy tớ đến phát cho người thứ nhất 1 nén vàng, người thứ hai 2 nén, người thứ ba 5 nén, để họ tùy cơ sử dụng.

Khi trở về, ông gọi người lãnh 5 nén đến hỏi xem anh ta đã làm gì với 5 nén ấy. Người này đáp đã dùng 5 nén ấy sinh lợi thành 5 nén khác. Chủ liền bảo: Được lắm, anh là người tốt lành và trung tín, đã khéo biết sử dụng những gì mình có, nên ta sẽ cho anh thêm. Người nhận được 2 nén cũng sinh lợi thêm được 2 nén khác nên cũng được khen thưởng như vậy. Đến lượt người nhận được một nén thì y trả lời: Thưa ông, tôi có mỗi một nén trong khi những người khác được gấp mấy lần tôi. Vả lại tôi biết ông là người hà khắc và độc ác, chuyên gặt chỗ không gieo, thu nơi không phát nên tôi đã đem chôn nén bạc ông giao cho chắc ăn rồi.

Ông chủ mới mắng y: “Anh là người đầy tớ bần tiện và lười biếng”. Đoạn lột luôn nén vàng của y trao cho người đã sinh lợi cả vốn lẫn lời 10 nén. Bây giờ nhiều người đã kêu ca: “Người giàu lại giàu thêm nghèo khó lại mất đi”.

Đời sống cũng y như vậy đấy, nên BẠN HÃY CỐ SỬ DỤNG NHỮNG GÌ MÌNH CÓ ĐỂ CHÚNG ĐƯỢC TĂNG THÊM VÀ BẠN ĐƯỢC TƯỞNG THƯỞNG.

Nhiều người thiếu tự tin vì cho rằng những tiêu chuẩn hoàn hảo quá xa vời không sao đạt tới được. Đây chính là nguyên nhân thứ sáu khiến ta mất tự tin.

Vì nghĩ như vậy nên khi thất bại – mà chắc chắn là họ sẽ thất bại – những người ấy không bao giờ tha thứ cho mình cả. Họ tự nghĩ nếu mình không hoàn hảo được ắt là mình tồi tệ nhất. Vì vậy, khi thất bại, họ đinh ninh ngay mình là người tệ nhất. Ý nghĩ này tác động đến mọi lĩnh vực cuộc sống mà là nguyên nhân chủ yếu khiến họ bất mãn với nghề nghiệp, bất bình trong việc dạy dỗ con cái và bất hạnh trong đời sống hôn nhân...

Vì một người tự coi mình tồi tệ nhất tất sẽ không sao tin mình “xứng đáng” với một công việc tốt, một gia đình tốt, hoặc bất cứ điều gì đáng giá được.

Lược qua tất cả những nguyên nhân làm mất lòng tự tin ấy bạn sẽ không lấy làm lạ khi thấy quá nhiều người mắc phải chứng bệnh phổ thông và truyền nhiễm này. May mà bạn đang cố gắng vùng lên.

Chương tới chúng tôi sẽ đào sâu thêm những biểu hiện của sự mất tự tin, nhờ đó, bạn sẽ nhận ra một số lỗi cư xử mà trước đây bạn không hề ngờ chúng là kết quả của nó. Phải nhận ra được chúng bạn mới có thể đối phó một cách hiệu quả hầu có thể hiểu biết hơn trong khi sống và làm việc với người khác.

Khi đã nhận ra vấn đề và đương đầu với nó một cách phấn khởi và tự tin thì chiến thắng đã ở sẵn sàng trong tay rồi, bạn ạ.

CHƯƠNG 5: NHỮNG ĐIỀU KIỆN CỦA LÒNG THIẾU TỰ TIN

Người thiếu tự tin thường hay chỉ trích và ghen tương. Họ khó chịu trước những thành công, thậm chí với cả số bạn bè người khác có nữa. Họ vô cớ nổi ghen với vợ, với chồng hay bạn bè. Không ưa chính mình nên họ làm sao tin nổi vợ (hoặc chồng) có thể yêu mình hơn người khác được. Mỉa mai thay, họ thường chống chế bằng cách la lối rằng mình thương vợ hoặc chồng tối đa!

Thực ra, họ không thể yêu cũng chẳng thể tin người bạn phối ngẫu được, vì ngay mình, họ còn chẳng yêu và tin nổi nữa là.

Họ chuyên ngồi lê đôi mách, đơm điều đặt chuyện mà không hiểu rằng có thổi tung lớp bụi mù thì cũng chỉ tổ tốn đất mà thôi chứ có nên cơm cháo gì.

Vì thiếu tự tin nên khi thấy người khác được khen ngợi hay thừa nhận là họ chịu không nổi. Có lẽ vì sự thiếu tự tin của họ biểu hiện rõ nhất qua cách phản ứng trước những lời phê bình và trêu chọc. Khi bị người khác “cười nhạo” họ không sao chịu nổi. Họ không biết “tự trào” và “mẫn cảm” đến độ coi tiếng cười lẫn lời phê bình của người khác là một sự “nhục mạ”, một cố gắng “bêu xấu” mình, nên luôn phản ứng “quá lố”.

Người thiếu tự tin thường bứt rứt mỗi khi nhàn rỗi, một mình, Lúc nào họ cũng phải đi tới đi lui hoặc làm việc gì đó. Hễ ngồi một mình là họ vặn radiô, tivi lên ngay dù chẳng nghe chẳng xem gì hết.

Khi không còn động lực thúc đẩy người thiếu tự tin sẽ bỏ việc ngay. Nhiều khi một người thôi ganh đua, tỏ ra “cóc cần” chỉ vì thấy mình “không thể cua nổi” chàng trai hay cô gái tuyệt vời. Họ có gì hấp dẫn và xứng đáng đâu!

Lúc bấy giờ họ “buông xuôi” hết và “cường điệu” sự phản đối bằng mọi cách, từ chỉ trích, rêu rao đến thù hằn, xoi mói. Họ thường ăn mặc lố lăng, dơ bẩn, thiếu tư cách, sống vô luân thậm chí đi đến chỗ nghiện ngập, rượu chè, ăn nói tục tằn nữa. Nực cười thay, họ lại thường lên mặt ta đây với những người không cùng quan điểm với mình! Thật nản khi thấy những người ăn mặc luộm thuộm, dơ dáy, nói năng cẩu thả, tục tằn, vì bề ngoài chính là lời tố cáo nghiêm khắc nhất về hình ảnh tự thân và tất nhiên, sống buông thả và dơ bẩn thì chẳng được tích sự gì.

Lạ một điều là những người sống ngược hẳn lại cũng thiếu tự tin không kém. Thật vậy, những người này lại quá để ý tới vật chất nào là xe hơi bóng lộn, tiền bạc vung vít, mốt này mốt nọ, quần áo, tóc tai thay đổi đủ kiểu. Họ nghĩ mình không được thừa nhận nên cuống cuồng tìm kiếm bạn bè. Họ kết bạn với bất cứ ai chỉ vì quá thèm được thừa nhận, đón tiếp.

Khổ thay rốt cuộc họ chỉ gặp toàn bạn giả, và nhiễm phải thói xấu của phường bạn quỉ này.

Ta nhìn mình ra sao thì sẽ hành động như vậy, bởi đó mà nhiều người đã làm những chuyện lố bịch hết chỗ nói, phá liều một cách hết sức vô ích khi sắp sửa hoàn tất trong đời.

Chẳng hạn nhiều lực sĩ điền kinh miệt mài chuẩn bị bao năm cho thế vận hội lại gặp “tai nạn” lúc thi thử hoặc trong ngày thi đấu mở màn. Họ không “thấy” mình xứng đáng đoạt huy chương vàng nên đã có sẵn kế hoạch “loại” mình ngay từ trong tiềm thức.

Người chồng hay người vợ thiếu tự tin ít khi dám đòi hỏi bạn mình. Thay vào đó họ lặng lẽ để mặc mọi sự trôi qua, tự hoá thành tấm thảm cho mọi người khác chùi chân mà lòng cứ âm ỉ bất mãn chắc chắn sẽ dẫn đến những rắc rối nghiêm trọng về hôn nhân cũng như thể lý và tình cảm.

Có vô khối thí dụ, nhưng tôi xin tạm gác để nói tiếp rằng phần lớn những hành động ngớ ngẩn và thất thường chính là do thiếu tự tin mà ra cả. Những người thiếu tự tin đọc sách này chấp nhận điều họ phản bác điều kia rồi đem áp dụng thử hoặc chẳng làm gì cả, quá khứ cũng có lý do, tương lai cũng đủ lý lẽ, và cứ thế an tâm, bình thản. Chẳng mấy khi họ hoàn tất được việc gì, dù là đọc một quyển sách, sơn một bờ rào, xếp lại nhà cửa, theo một khoá tu nghiệp... Họ đưa ra đủ luận điệu đại loại như: Tôi cũng muốn đi học lại, muốn có học vị lắm chứ, nhưng phải mất những sáu năm trời mà lúc đó thì tôi đã 38 tuổi mất rồi. Thế nếu không đi học thì sáu năm nữa y sẽ bao nhiêu.

May mà bạn không thuộc hạng đó. Trước đây thì có lẽ, nhưng nay đã hết rồi. Khi cầm lên cuốn sách này, là bạn đã tiến một bước dài trong việc thay đổi hình ảnh tự thân. Việc bạn đọc tới trang này chứng tỏ bạn đã nghiêm chỉnh cầu tiến. Tự thâm tâm, bạn biết rõ những trang sách và những tháng năm sắp tới còn hào hứng, đáng giá và phong phú hơn nhiều.


HÌNH ẢNH TỐT BẰNG NGƯỜI BÁN HÀNG TỐT, NGƯỜI QUẢN ĐỐC TỐT, HÌNH ẢNH XẤU BẰNG NGƯỜI BÁN HÀNG TỒI, NGƯỜI QUẢN ĐỐC TỒI.

Trong giới doanh thương, sự thiếu tự tin biểu hiện nhiều cách, nhưng ba cách tiêu biểu nhất là:

1/ Người bán hàng không còn chăm chỉ làm việc nữa. Tại sao? Vì ông ta bị từ chối sỗ sàng khi chào hàng. Lúc đó người bán hàng thiếu tự tin sẽ tự giận mình và nghĩ khách hàng cũng không ưa gì mình. Thế là ông ta đâm ra bất mãn, than thân trách phận mà ra quán cà phê gặm nhấm nỗi buồn hoặc đàn đúm với bạn bè cho quên nỗi tủi sầu. Có người suốt cả giờ chẳng làm được gì, có người thì nghỉ nguyên cả ngày. Trong những hãng kiểm tra lỏng lẻo, họ sẽ bịa ra hàng tá lý do rồi cứ thế nấn ná 5, 7 ngày mới trở lại làm việc.

Người bán hàng tự tin – ưa thích chính mình – sẽ phản ứng khác hẳn. Khi bị từ chối, họ hiểu ngay khách hàng đang gặp khó khăn và bắt chuyện với khách hàng khác.

2/ Người bán hàng thiếu tự tin sẽ miễn cưỡng không chịu rút lui. Ông cứ lải nhải mãi trong khi khách hàng không đáp ứng đề nghị cũng chẳng thuận mua món nào. Bạn phải hiểu rằng, mời ai mua hàng tức là phải chấp nhận mạo hiểm. Nếu khách hàng từ chối, người bán sẽ buồn. Cái tôi bị tổn thương nên người thiếu tự tin sẽ cố bảo vệ cái tôi của mình bằng cách không chịu rút lui. Ông cứ ca cẩm hoài để mong khách hàng cuối cùng sẽ phải bảo: “Được, để tôi mua”. Nhờ thế tự ái của ông khỏi bị thương tổn. Chính tôi từng chứng kiến cảnh khách hàng móc người bán: “Thế không phải ông cố bán cho tôi thứ gì đó sao?”. Và người bán hàng thiếu tự tin sẽ phản đối ngay: “Ồ, không đâu” (nếu thế thì còn buôn với bán gì nữa).

Người bán hàng tự tin sẽ thành thực chấp nhận rút lui vì biết rõ rằng sự từ chối chỉ là “tai nạn” nghề nghiệp. Ông cũng biết tai nạn ấy ít khi xảy ra, nếu có thì chỉ do xui rủi và mình vẫn còn có thể bán được hàng, ông không bao giờ tuyệt vọng cả. Tại sao? Thưa vì ông tin mình xứng đáng bán được hàng và xứng đáng thành công. Hơn nữa, ông tin nơi sản phẩm của mình. Lòng tự tin không bao giờ cho phép ông bán hàng “dỏm” cả. Ông hiểu rõ mình đang cung ứng một dịch vụ nên rút lui đầy tự tin và thuyết phục, vì trong tiếng Na Uy, “bán” (selje) có nghĩa là phục vụ kia mà.

3/ Người bán hàng thiếu tự tin mà chuyển sang ngành quản lý sẽ thất bại ngay, vì họ sợ cả người trên, người dưới lẫn đồng nghiệp chống đối. Họ thường bỏ mất cá tính để tùy thời khoác một trong bốn tấm mặt nạ sau:

a) Họ trở thành ba phải, lúc nào cũng trấn an người dưới là chẳng có gì thay đổi cả đồng thời muốn được “cùng bọn” với những người ấy hơn bao giờ hết.

b) Vì sợ bị những bạn đồng nghiệp cũ chống đối nên một là họ sẽ nhượng bộ và ưu tiên đặc biệt cho những người đó, hai là ngược hẳn lại, tỏ ra kiêu ngạo cho rằng “mình đã đến đích”.

c) Vì quá quan trọng hoá mối tương giao với đội ngũ quản lý, muốn họ vừa lòng và được thừa nhận nên trở thành quá nô lệ, khúm núm lúc nào cũng nhờ người khuyên bảo. Quá lo thất bại nên người ấy cứ do dự mãi mới dám hành động.

d) Người ấy sẽ tỏ vẻ ta đây biết đủ mọi chuyện nên chẳng thèm hỏi ý kiến ai đồng thời bắt đầu lên lớp mọi người về cả những cái mình không hề biết.

Ngược lại, người tự tin chuyển sang công tác quản lý sẽ rất thành công. Họ tỏ ra tự tin nhưng vẫn cẩn trọng, chứng tỏ mình có năng lực và làm việc tốt. Họ ít hứa nhưng đã hứa thì bao giờ cũng giữ lời. Họ hiểu rõ sự khác biệt giữa phục vụ và nô lệ. HọÏ không tìm kiếm cũng không tránh né khi phải đương đầu và luôn dứt khoát quyết định. Họ hiểu mình được thăng chức là vì ban giám đốc tín nhiệm khả năng điều hành và tài phát huy công việc của mình. Họ biết tự tin và kiêu hãnh khác nhau ra sao. Quan trọng hơn nữa, họ có thể cương quyết trên nguyên tắc nhưng lại uyển chuyển trong cung cách. Họ hiểu rằng không nên bảo thủ hay khoe khoang ý kiến của mình mà nên nhìn nhận và tin tưởng ý kiến tập thể và các người phụ tá. Họ biết phân biệt giữa quen thân và quen sơ. Lỡ quyết định sai, họ không làm “rối tung” lên vì họ biết trong nhiều trường hợp, quyết định tệ nhất là không quyết định gì cả, nên đúng hay sai cũng phải quyết định. Họ tự tin nên hành động rất kiên quyết, không hề sợ hãi dù có bị xúc phạm, thách thức, hay phải xin trợ giúp về chuyên môn cũng vậy.


TỰ TIN LÀM CHA MẸ TỐT HƠN, NGƯỜI LƯƠNG THIỆN HƠN

Trong giới doanh thương, sự thiếu tự tin bộc lộ qua những lời hứa gượng gạo. Chẳng hạn hãng vận tải mới muốn có chỗ đứng nên hứa quá lố và quá khả năng. Hãng sản xuất muốn mua chuộc khách hàng nên bất chấp thực trạng, hứa hẹn những điều không tưởng. Trong giới bán hàng, người thiếu tự tin là người hứa quá mức và không giao hàng đủ. Họ chịu được sự phản đối và không nghĩ đó là bước thiết yếu để bán được hàng. Vì vậy khi đã bán được một lần, họ sẽ có “cảm tưởng” như tội lỗi gia tăng nên sẽ tránh mặt khách hàng, không có dịch vụ, khách hàng sẽ khổ sở vì hàng hoá và người bán hàng. Việc khách hàng “tống cổ” người bán hàng khiến vấn đề tự tin phức tạp hơn.

Trong gia đình, sự thiếu tự tin biểu hiện qua việc cha mẹ không dám áp đặt kỷ luật với con cái, lấy cớ: “Vì thương con quá nên không nỡ lòng nào”. Thực sự thì chỉ vì họ sợ bị con cái xa lánh, lạnh nhạt và không yêu thương mình nữa. Khổ thay, chính vì vậy mới có vấn đề. Chính vì vậy mà họ mới hết được kính trọng và yêu mến. Con cái hết tin tưởng cha mẹ nên sẽ chẳng còn an tâm nữa.

Do đó, từ chỗ coi thường uy quyền, chúng sẽ nổi loạn chống lại uy quyền. Việc bạo loạn, nói cho cùng, cũng chỉ là biểu hiện sự thiếu tự tin và đã trở thành vũ khí của tuổi vị thành niên, chiếm 45% con số tội phạm nghiêm trọng ở Mỹ vào năm 1974. Điều bi đát là đa số những trường hợp ấy đã chẳng xảy ra nếu cha mẹ và thầy cô quan tâm đến những biểu hiện trước mắt như muốn nói lên rằng – hãy lưu tâm đến tôi – hãy thương tôi với – xin các ngài hãy quan tâm đến công việc của tôi một chút. Cậu học sinh thường đến trễ, khệnh khạng vào lớp, quên sách quên vở, chuyện trò om xòm với bạn bè trong giờ học, nêu những câu hỏi “ngớ ngẩn” hoặc ngoài đề... Thực ra là đang cố gắng làm cho người ta chú ý đến mình, điều mà cậu cần thiết và tha thiết trông mong, và cũng để đè nén những hành động thô bạo và thất thường có thể đưa cậu vào tù.


NHÚT NHÁT – NHU NHƯỢC – PHÓNG ĐÃNG – CŨNG LÀ THIẾU TỰ TIN

Giờ ta thử ứng dụng những biểu hiện của thói thiếu tự tin ấy vào những ngành nghề và lãnh vực khác của cuộc sống.

Cậu học sinh thiếu tự tin sẽ không dám kêu nài với thầy khi bị phạt oan.

Biểu hiện rõ nhất diễn ra trước hoặc đầu lứa tuổi lên mười khi cô cậu, vốn đã không thừa nhận mình lại khám phá thêm sự khác biệt sâu xa giữa trai và gái. Rắc rối bắt đầu khi họ để ý đến nhau và sẽ trở nên trầm trọng nếu một hoặc cả hai đều thấy gia đình không thuận, nhất là khi một hay cả hai đều xấu xí hoặc thất học thì sẽ rắc rối vô cùng.

Từ sự “không chấp thuận” có thực hoặc tưởng tượng đổi thành sự chấp nhận hầu như hoàn toàn nơi người khác phái vào thời điểm cực kỳ quan trọng này khiến tình trạng rất đỗi mong manh. Đôi bạn trẻ khao khát được thừa nhận đến độ sẽ làm bất cứ điều gì để giữ được người độc nhất trên đời đã chấp nhận mình “vô điều kiện”. Tình trạng này, nếu hoà với một xã hội dễ dãi, thậm chí còn khuyến khích những quan hệ “trung thực” miễn là “có ý nghĩa” là môi trường thích hợp cho việc lớn trước tuổi, thêm vào đó, những sách báo và phim ảnh khiêu dâm sẽ tạo điều kiện tốt cho những quan hệ phái tính quá sớm, tạp hôn, bệnh hoa liễu, con ngoại hôn, hôn nhân ngoài gia đình phát triển. Một thanh niên thiếu tự tin không có “người yêu đích thực” tất sẽ úp úp mở mở để “bắt” cho được bất kỳ người nào, hành động mà giới ngư dân gọi nôm na là nhắp cá. Nhắp kiểu này thì bạn thường “bắt” được đủ thứ, từ nhái, rùa cho đến rắn rết hoặc cả khúc cây nữa không chừng, có điều, kinh nghiệm cho thấy là khi “bắt” thì “ném” bao giờ cũng khó hơn là “cuốn”. Vả lại, dù có bắt được cái gì bằng thứ “mồi” này thì bạn vẫn có thể bị sẩy vào tay người khác khi họ có nhiều mồi để nhử hay khéo nhử hơn. Mối tương giao nào dựa trên sắc đẹp chả mau tàn, chóng nhạt.

Người thanh niên tự tin sẽ không rơi vào chiếc bẫy quan hệ quá sớm hoặc bệnh hoạn với người khác phái. Họ đủ khéo léo và tự trọng để không bị “lợi dụng” hoặc gục ngã trước những mưu mô và những lời đường mật quen thuộc: “Hãy chứng tỏ mình yêu tôi đi”, “Ai cũng làm thế cả mà”. Anh (cô) hiểu rõ rằng hạnh phúc khác hẳn với thú vui nên đâu dễ “bán rẻ” cả một đời hạnh phúc và đức hạnh lấy một phút vui giả tạo và vô luân!

Dĩ nhiên cậu trai thời đại và cô bạn đồng chí ấy có cùng một lý tưởng và coi nhẹ vấn đề tuổi tác, phái tính, học lực, kích thước hay màu da. Cậu luôn luôn tâm niệm: “Mình phải là chàng trai tử tế và không bao giờ được làm mất lòng ai cả”. Để ra dáng thanh niên, cậu hút thuốc tuy không cần, uống rượu dù không thích, cười góp trước lời bông phèng tục tĩu mà cậu thực sự khó chịu – chơi với những người mà thâm tâm cậu không ưa, hoà mình tham dự những hội nhóm mà cậu kín đáo ghê tởm. Sở dĩ thế là vì cậu chưa bao giờ chấp nhận bản thân và kinh hoàng thấy rằng nếu mình tự khẳng định và “vượt lên” trên đám bạn đồng lứa, cậu sẽ không có bạn.

Khi trưởng thành, anh có khuynh hướng chỉ nói với người khác những điều anh nghĩ họ muốn nghe. Anh không bao giờ dám than phiền ai và nhẫn nhục ngồi đợi các bệnh nhân khám xong hết mới dám vào gặp bác sĩ. Thậm chí còn bỏ cả chỗ đợi trong tiệm hớt tóc, để mặc người khác chiếm chỗ đậu xe và đứng xen vào hàng ngay trước mặt mình. Không dám cãi lại thủ trưởng cũng chẳng dám phản đối khi bạn đồng sự chiếm mất công trạng đã làm.

Mong bạn đừng hiểu lầm. Nếu bạn có đủ tự tin và cố ý xử sự như vậy thì thật đáng phục. Nếu bạn cho đó là những chuyện vặt vãnh, vô nghĩa trong trường đời thì lòng tự tin của bạn đã đến mực siêu đẳng. Nhưng nếu bạn làm như vậy chỉ để được thừa nhận thì tất cả những cái khác đều có thể bỏ qua trừ sự thừa nhận. Tại sao ư? Đơn giản lắm. Vì bạn không chịu sống thực, mà chỉ phô bày một cái tôi giả mạo thôi. Người ta, kể cả những người giả mạo, có ưa đồ giả bao giờ. Nói cho cùng, sự thiếu tự tin tác hại đến mọi lãnh vực và mọi nghề nghiệp. Nếu bạn nghĩ mình thuộc loại thiếu tự tin, xin bạn đừng vội hốt hoảng vì những trang kế tiếp, chúng tôi sẽ cống hiến bạn một số phương thức tiên tiến để xoá bỏ đồng thời kiến tạo lòng tự tin. Giờ thì bạn sắp sửa bước lên thang dẫn đến thành công.

 

CHƯƠNG 6: 15 BƯỚC ĐI TỚI LÒNG TỰ TIN

Bước thứ nhất


Kiểm kê tài sản, còn lâu bạn mới phá sản! Kiểm kê xong, bạn sẽ thấy rõ là NẾU BẠN KHÔNG CHO PHÉP, KHÔNG AI TRÊN HÀNH TINH CÓ THỂ KHIẾN BẠN CẢM THẤY THUA KÉM ĐƯỢC.

Mà bạn yêu mình lắm nên đâu có cho phép vậy được. Tôi thích câu nói của Booker T. Washington, con người bất tử (xuất thân từ giai cấp nô lệ, người sáng lập viện Tuskegee vào thời còn nặng thiên kiến chủng tộc) “Tôi sẽ không cho phép ai thu hẹp và hạ giá tâm hồn mình bằng cách làm cho tôi ghét nó cả”.

Bạn phải yêu thích mình vì ba lý do sau:


THỨ NHẤT: LƯƠNG TRI BÌNH THƯỜNG ĐÒI HỎI NHƯ VẬY.

Mới đây một phụ nữ ở Cary, bang Indiana đã nhận được 1.000.000 đô la bồi thường vì bị thuốc làm hư mắt. Chị dùng thuốc tẩy tàn nhang trên mặt nhưng để thuốc rơi vào mắt, khiến nó bị hư hại 98%. Bạn có muốn thế chỗ chị không?

Tại California, một phụ nữ khác được xử 1.000.000 đô la cấp dưỡng vì bị gãy lưng trong một tai nạn máy bay. Các bác sĩ nói chị sẽ không bao giờ còn đi nổi nữa. Bạn có chịu đánh đổi số phận của chị không?

Nếu mắt còn sáng, lưng còn thẳng, tất ta còn cả ngàn cơ hội làm giàu nên bạn đâu có dại gì đổi chác như vậy. Bạn mà đề nghị ắt họ sẽ sẵn lòng đổi ngay và còn hết lòng cảm ơn bạn nữa.

Tự thâm tâm, bạn vẫn biết dù mình nghèo cỡ nào hay mê tiền đến đâu cũng chẳng bao giờ chấp nhận đề nghị “đổi chác” ấy. Vì tuy là người thì ai cũng cần tiền, nhưng đừng phải đánh đổi bằng sức khoẻ và tài sản quí nhất cơ!

Betty Grable, bà hoàng xinh đẹp lừng lẫy thời đệ nhị thế chiến, nổi danh với “đôi chân đáng giá bạc triệu” (đôi chân này được bảo hiểm 1 triệu đô la).

Bạn có muốn xem đôi chân 1 triệu đô la khác không? Mỗi lần nhìn xuống chân mình là bạn đang nhìn vào đôi chân bạc triệu đấy, vì nếu nó còn cứng cát, ắt bạn chẳng dại gì đổi nó lấy tấm chi phiếu 1 triệu đô la đặt trên đôi chân Betty Grable đâu.

Vậy nếu bạn không chịu đổi mắt lấy 1 triệu đô la, đổi lưng lấy 1 triệu đô la, đổi chân lấy 1 triệu đô la, tức là bạn đã đáng giá ít nhất 3 triệu đô la rồi. Ấy là mới kể sơ sơ thôi đó. Đến đây hẳn bạn cũng thấy thích mình hơn rồi phải không?

May thay, bạn đâu có cần phải đổi chác sức khoẻ lấy tiền bạc làm gì vì nếu biết phát huy những đức tính tích cực mà tôi nói đến trong sách này trên nền tảng ý chí, trung thực, liêm chính, yêu thương, trung thành và lương thiện tất bạn sẽ có đủ cả (sức khoẻ, của cải, hạnh phúc, bình an, bạn hữu...).


NGƯỜI ĐỘC NHẤT TRONG 1 TỶ NGƯỜI

Mấy năm trước, một tờ báo ở Dallas có đăng tin một bức tranh của Rembrandt đã bán được hơn một triệu đô la. Đọc xong bài báo này, tôi tự hỏi: Do đâu mà bức tranh vẽ trên vải ấy đáng giá như vậy nhỉ? Rồi tôi tự trả lời, có nhiều lý do, thứ nhất đó là bức tranh độc nhất vô nhị. Thật vậy, trong hàng tỷ bức tranh vẽ từ thuở khai thiên lập địa đến giờ, không có bức nào như vậy cả. Nó là bức nguyên tác của Rembrandt. Nó quí giá vì hiếm có! Thứ hai, Rembrandt là một thiên tài hàng trăm năm mới xuất hiện một lần, điều đó ai cũng phải thừa nhận. Rồi tôi bắt đầu nghĩ đến bạn. Từ xưa đến nay, hàng tỷ người đã sống trên hành tinh này, hiện giờ cũng đang có mấy tỷ người nữa, nhưng chưa bao giờ và cũng sẽ không bao giờ còn có một người như bạn cả. Bạn là người hiếm có, độc đáo, khác biệt và duy nhất trên địa cầu. Rembrandt tuy là một thiên tài nhưng cũng phải chết. Bạn cũng quý giá như Rembrandt hoặc bất cứ ai khác. Ngoài việc có thiên tư, Rembrandt còn phải tập luyện hằng ngày. Từ khi ông ra đời, dễ có đến cả trăm người như ông thuộc đủ lãnh vực nhưng họ lại không bao giờ chịu cầm cọ lên vẽ cả. Nói rộng ra, giả như cả thị xã chỉ có mỗi một chiếc xe của bạn thôi, thì bạn đã nắm trong tay một vật hết sức quý giá rồi đó, trừ phi bạn không bao giờ đánh xe ra khỏi nhà xe mà thôi. Cũng vậy, vì chỉ có độc một người như bạn trong cõi tồn sinh nên bạn có giá trị vô song. Hãy đem bản thân và tài năng mình ra sử dụng, bạn ơi. Bạn hãy nhớ cho rằng Đấng Tạo hoá đã tác tạo nên bạn và phú bẩm tài năng là để bạn đem ra sử dụng chớ đâu phải để bạn chôn vùi đi mất.


THỨ HAI: KHOA HỌC GIẢI THÍCH ĐIỀU ĐÓ.

Đa số chúng ta đều tin vào khoa học, vậy bạn thử xét mình theo khía cạnh khoa học xem sao. Óc bạn có khả năng lưu trữ nhiều thông tin hơn hàng tá những máy vi tính tinh vi nhất. Trí tuệ bạn có thể chứa nhiều thông tin hơn cả triệu quyển sách trong thư viện quốc gia. Các nhà khoa học nói rằng nếu muốn tạo ra một bộ óc như óc người sẽ phải tiêu tốn hàng tỷ đô la, với khối lượng đồ sộ hơn cả toà nhà Empire State Building và cần một lượng điện nhiều hơn cả một thành phố ngàn cư dân. Và dù có những nhà thiết kế lỗi lạc nhất thế giới cũng như đủ mọi linh kiện, tiền bạc và năng lượng như vậy đi nữa thì bộ óc nhân tạo ấy cũng không thể sản sinh nổi một tư tưởng mà trí óc ta có thể nghĩ trong nháy mắt được.

Mỗi lời bạn thốt ra đều do đầu óc phi thường của bạn khéo léo nối kết 72 sợi cơ bắp với nhau mới thành, chẳng vậy mà bạn bè thường nói đùa là miệng tôi kết toàn bằng cơ bắp!
Giờ thì hẳn bạn chẳng còn chối mình là người phi thường, đầy năng lực để leo lên thang dẫn đến đỉnh thành công nữa nhé! (tôi dám cá với bạn là có nhiều người kém hơn cũng đang leo lên đấy!).


BÁN CHO BẠN TRÍ TUỆ CỦA MÌNH

Chắc bạn lại bảo: “Ái chà! Tôi thông minh như vậy, lại bị khánh tận hoặc bết bát đến thế này sao?”. Bạn hỏi rất chí lý, dù sao tôi cũng xin mạo muội trả lời bạn tôi tiếc là vừa sinh ra bạn đã có trí khôn rồi, chứ giả như tôi có được trí khôn của bạn ắt cả hai chúng ta đều có lợi lớn! Này nhé, tôi sẽ bán nó cho bạn lấy 100.000 đô la, và sẽ được một món tiền lớn, trong khi đó, bạn vẫn mua được giá rẻ. Dù không nói ra, song tôi tin chắc bạn đang nói nhỏ với nói: “Này ông bạn, tôi đã dốc 100.000 đô la vào ông bạn ấy, dù sao cũng chẳng uổng chút nào, vì ông bạn đáng giá lắm chứ!”.

Thật vậy, bạn sẽ chẳng bao giờ phải phàn nàn vì mình mua hớ cả, và nếu ai chê mắc, chắc chắn bạn cũng chẳng tin! Dù sao, cũng xin nhắc lại là không phải tôi muốn nói về cái tội siêu đẳng “ta là người vĩ đại nhất” đâu đấy! Tôi chỉ muốn nói đến việc phát huy lòng tự tin của một người bình thường mà thôi.


THỨ BA: KINH THÁNH XÁC MINH ĐIỀU ĐÓ.

Lý do quan trọng nhất làm bạn yêu thích mình đó là dòng chữ: “Chúa yêu thương bạn – dù bạn thích hay không thích!” xuất hiện trên kính xe hơi của bạn. Kinh Thánh cho chúng ta biết con người đã được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, chỉ thua các thiên thần một chút thôi. Đức Giêsu Kitô thì nói: “Việc Thầy làm, các con cũng làm được và thậm chí còn làm những việc lớn lao hơn.” Thiên Chúa không phân biệt tuổi tác, giáo dục, phái tính, tầm vóc, mầu da, cao thấp, hay bất cứ một phẩm chất bề ngoài nào như một điều kiện phải có để Ngài yêu thương. Ngài không loại trừ bạn. Thành công là điều rất dễ dàng – tuỳ theo mức độ bạn tin – và vì bạn đang trên đường tiến tới niềm tin nên bạn cũng đang trên đường đi tới thành công.

Hãy xem nào. Bạn là cha mẹ. Con cái bạn đang lớn. Một đứa nói: “Con chẳng là gì cả”, “Con không phải là người”, “Con không thể làm được điều gì tốt”. Những câu nói như vậy có làm bạn vui được không? Chúng làm bạn hãnh diện nở mũi hay tim bạn thắt lại và bạn chỉ còn biết lắc đầu thất vọng? Bạn nghĩ thế nào nếu Cha trên trời của chúng ta thấy chúng ta là con cái của Ngài mà lại chê bai chính mình? Thực ra, chúng ta có quyền xem thường chính mình và người khác không? Chắc chắn Chúa sẽ hài lòng nếu chúng ta nhìn vào gương trước khi bắt đầu một ngày mới và nói: “Thành ơi, Chúa yêu thích bạn – và tôi cũng yêu thích bạn.” Hãy làm ngay đi.

Vì rất có thể bạn khuyên người khác hãy nhẫn nại một chút và họ hãy cho phép mình có thời gian nhiều hơn để hoàn thành một số mục tiêu, vậy tại sao bạn không nghe lời Bill Gothard khuyên khi ông nhắc chúng ta nhớ rằng Chúa không cắt đứt tình thương đối với chúng ta. Bill giải thích chúng ta là những đứa bé được tạo nên theo công thức Chúa đã định. Nếu chúng ta không hài lòng về mình thì hãy trao lại cho Chúa để Ngài hoàn thành công việc đó.


Bước thứ hai:   

 HÃY TRANG ĐIỂM – MẶC CHO ĐẸP – TIẾN BƯỚC LÊN
Cách bạn săn sóc diện mạo có một ý nghĩa quyết định đối với lối cảm nghĩ và cách bạn nhìn vào nội tâm. Bài báo trích trong trong tờ tin sáng dallas số ra ngày 6 tháng 2 năm 1974 sau đây cho thấy rất rõ vấn đề đó.


CÁC LÃO BÀ TƯƠI CƯỜI DƯỚI LỚP KEM THOA MẶT

Một số lão bà ở Dallas hãnh diện tươi cười trước “bộ mặt mới” của họ.

Tuần nào họ cũng diễu qua các khách sảnh của Golden Acres hoặc trên ghế lăn, hoặc chống gậy có người dìu đỡ để đến gặp nhau trong cuộc thoa bóp mặt hàng tuần.

“Thực phấn khởi”, một cụ bà 81 tuổi đang ngồi chờ tới phiên trang điểm và tẩy rửa đã thốt lên. “Ta biết mình có một việc gì đó để làm vào buổi sáng... Ta có một mục đích. Nước da tôi tươi hẳn lên. Ông có ngờ tôi đã 81 rồi không? Bà vừa chà xát làn da vừa hỏi. “Chưa đâu, da tôi như chỉ mới 50 thôi!”.

Bà lão ấy yếu ớt và mù loà thế mà sáng nào cũng tỉ mỉ trang điểm trước khi ra ngoài.

Chương trình này do VIỆN BỆNH GIÀ DALLAS tài trợ và được hãng mỹ phẩm Mary Kay cung cấp thiết bị cần thiết. Tuổi trung bình của các hội viên là 83. Sau 6 tháng trời với 21.400 lần trị liệu viện ghi nhận có tiến bộ trông thấy về niềm tự tin của các cụ bà.

50 phụ nữ – từ 57 đến 94 tuổi – hàng tuần được xoa bóp da mặt và trang điểm vào buổi sáng, tẩy rửa vào chiều tối.

“Điểm chúng tôi muốn minh chứng là các cụ bà ấy vẫn còn lưu tâm đến diện mạo của mình”. Marvin Ernst, giám đốc viện nói. “Càng thấy mình đẹp, họ càng thêm vui vẻ, khoẻ mạnh”. Những khám phá sơ khởi cho thấy là các hội viên thêm quý trọng bản thân hơn người ngoài. Ông Ernst bảo: “Giúp từng người trang điểm sẽ ảnh hưởng tích cực đến cách họ cảm nghĩ về bản thân khiến họ hạnh phúc hơn với hoàn cảnh của mình. Mọi ông chồng ở Mỹ đều cho là vợ họ vui vẻ, khả ái và làm việc tốt hơn mỗi khi ở mỹ viện về hoặc đóng một bộ cánh mới. Các giáo viên cũng cho biết là các em học sinh tấn tới hẳn khi mặc đồ mới đến trường.

Câu tục ngữ “Chiếc áo không làm nên thầy tu” là một con dao hai lưỡi sắc bén nhất là khi bạn nắm phải đàng lưỡi. Thật ra, ngoại hình ngoại diện ảnh hưởng đến ý nghĩ và cử chỉ của bạn nhiều lắm. Nó làm tăng – hoặc giảm tiềm năng trong bạn. Giới lãnh đạo nhận thấy nhân viên chu toàn công việc tốt hơn khi ăn mặc gọn ghẽ và đẹp đẽ hơn. Thậm chí, đến ngay máy vi tính cũng phải nhận như vậy. Một cuộc khảo sát hai nhóm quản đốc suốt 6 năm trời cho thấy những người ăn mặc gọn ghẽ kiếm được nhiều tiền hơn những người khác 4.000 đô la mỗi năm, nắm giữ những chức vụ quan trọng hơn và hăng say làm việc hơn.

Vậy nếu muốn được tự tin hơn, bạn hãy ăn mặc bảnh bao một chút. Sau này, tôi sẽ nói kỹ hơn đến vấn đề này.

Bước thứ ba: 

Dùng sách tiểu sử và tự truyện của các danh nhân thuộc mọi chủng tộc, tôn giáo và màu da làm sách gối đầu. Những vị này đã biết tận dụng khả năng sẵn có để góp sức xây dựng cuộc sống nên đã gặt hái được tối đa. Mỗi khi đọc truyện của Henry Ford, Walter Chrysler, Abraham Lincoln, Thomas Edison, Andrew Carnegie, Booker T. Washington... khó có ai không cảm thấy phấn chấn. Tôi đố ai đọc truyện Eartha White, con gái người nô lệ, trong Reader’s digest số tháng 12 năm 1974 mà không háo hức làm thêm nhiều việc cho đời thấy, khi đọc những chuyện này, thấy họ thành công rực rỡ, chúng ta liền tưởng tượng mình cũng sẽ thành công hệt như vậy.


Bước thứ tư:

Lắng nghe các diễn giả, các giáo viên và những nhà thuyết giảng là những nhà xây dựng con người. Bạn có thể yên tâm coi như một định luật là bất cứ quyển sách, bộ phim, chương trình truyền hình, cuộc băng hay bất cứ ai xây dựng con người cũng sẽ xây dựng bản thân và lòng tự tín của bạn.

Bước thứ năm:

Xây dựng lòng tự tín bằng những bước nhỏ. MỘT TRONG NHỮNG LÝ DO KHIẾN NHIỀU NGƯỜI KHÔNG DÁM THỬ ĐIỀU GÌ MỚI LÀ VÌ SỢ THẤT BẠI.

Nếu được, bạn hãy chia nhỏ bất cứ cuộc mạo hiểm mới mẻ nào thành từng phần, từng chặng mà bạn tin mình sẽ đảm đương nổi, rồi lần lượt đi từ giai đoạn này tới giai đoạn khác, từ lãnh vực này sang lãnh vực kia. Đứa trẻ đã biết nhân 2 với 2 tất sẽ nhân được 3 với 4, 5 với 6... và cuối cùng sẽ “thấy” mình đủ sức học toán. Cô gái nhỏ “thoát nạn” khi nướng bánh lần đầu tiên sẽ “thấy” mình đủ sức nướng những loại bánh cầu kỳ hơn. Người nhảy cao được 2 mét, lúc đầu chỉ nhảy vừa sức rồi cứ thế tăng dần lên. Đây chính là nhờ “hăng máu” nên họ “thấy” mình đủ sức phóng qua độ cao vừa tầm cho tới lúc “thấy” mình phóng qua độ cao tối đa một cách dễ dàng. Điều tôi muốn bạn làm để xây dựng lòng tự tin là: Hãy khởi đầu từ một lãnh vực mà bạn biết rõ mình có thể thành công đã. Khi thành công rồi, hẵng chuyển sang bước kế tiếp và cứ thế mà tiến. Mỗi bước sẽ giúp gia tăng lòng tự tín và lòng tự tín sẽ giúp tăng hiệu năng. Hiệu năng lại giúp tăng lòng tự tín. Lòng tự tín lại giúp tăng hiệu năng... và cứ thế.

Trong ngành bán hàng – tập sự, chúng tôi thường khích lệ hoặc cho thực tập tại chỗ trước khi gởi một người bán hàng đi chào hàng thực sự. Chúng tôi biết chắc nếu người bán hàng non nớt ấy tỏ ra khờ khạo, hoặc “thất bại” trong lớp, ắt khó mà lên nổi. Thêm vào đó chúng tôi cũng thúc đẩy họ tập luyện tại nhà và trước gương nữa. Maxwell Maltz gọi đây là “sự thực hành không áp lực” vì người bán hàng không có gì để mất cả.

Trong giai đoạn này cần cảnh giác trước sự tự tin quá lố. Hãy nhớ lại xem, biết đâu bạn đã chẳng rút quá số dự trữ trong kho tự tin của đời mình. Thực ra, bạn đừng mong mở được tài khoản ngay trong một ngày hoặc nhờ đọc sách này chỉ có một lần. Càng tuân thủ những bước cần thiết và theo sát những tiến trình đã phác hoạ một cách kiên trì và đều đặn thì tài khoản tự tin của bạn càng lớn mà nó càng lớn thì kết quả càng vĩ đại.


Bước thứ sáu:

Tham gia Câu lạc bộ Nụ cười và lời khen: Mỗi khi mỉm cười với ai và được họ mỉm cười lại, bạn tự nhiên cảm thấy thoải mái hơn (và lúc ấy khuôn mặt bạn chắc chắn cũng giá trị hơn) và cho dù họ không cười lại, bạn cũng vẫn thấy thoải mái hơn vì biết rằng mình là người giàu có, NGƯỜI NGHÈO NHẤT TRÊN ĐỜI LÀ NGƯỜI KHÔNG CÓ NỤ CƯỜI.

Về lời khen cũng vậy, mỗi khi bạn thành thực khen ai hoặc tỏ ra lịch sự với ai, người ấy sẽ có lợi ngay và sẽ thấy thích mình hơn. Còn bạn thì không thể không cảm thấy thoải mái hơn mỗi khi giúp người khác thoải mái hơn như vậy.

Cách tốt nhất khiến mọi người thấy dễ chịu là tỏ ra lạc quan và vui vẻ. Điều này thì bạn có thể làm hầu như thường xuyên khi tiếp xúc với bạn đồng sự và gia đình hằng ngày. Khi nghe ai đó chào mình: “Chào bạn, khoẻ chứ!”. Bạn hãy nói cho họ vui thêm: “Khoẻ lắm – nhưng hy vọng còn khá hơn nữa”. Dù bạn không thấy mình “khoẻ”, song tôi tin chắc là bạn muốn như vậy và tôi còn tin chắc hơn nữa là, nếu bạn bảo mình “khoẻ lắm” bạn sẽ khoẻ thật.

Trong chương bàn về thái độ, bạn sẽ hiểu rõ hơn.

Bước thứ bảy:

Giúp đỡ người khác. Bạn hãy thăm nom một người tàn tật, đau yếu. Hãy nướng bánh cho một người tàn phế, tham gia chương trình thăm nom hoặc đọc sách cho các cụ già, đi chợ giùm người tàn tật, giữ con giúp một bà mẹ trẻ vắng nhà, dành thì giờ dạy người mù chữ, tự nguyện tham gia hội chữ thập đỏ, giúp trẻ em băng ngang những đoạn đường lắm xe cộ, che chở trẻ mồ côi, dẫn những em bé không cha đi chơi hoặc dành thì giờ hướng dẫn chúng.

Song có hai điều bạn cần cân nhắc trước, một là bạn không được nhận thù lao, hai là người được giúp đỡ hoàn toàn không có điều kiện đáp trả.

Tôi xin bảo đảm điều này là nếu bạn giúp đỡ người không có điều kiện đáp trả, bạn sẽ nhận lại được nhiều hơn. Dĩ nhiên trong nhiều trường hợp, việc bạn làm rất có ý nghĩa đối với người được giúp đỡ, song chính bạn cũng cảm thấy hạnh phúc khôn tả mỗi khi giúp đỡ những người cần được giúp đỡ. Bạn sẽ thấy mình sao mà may mắn, sao mà nhận được quá nhiều như vậy. Bạn sẽ thấy mình cũng biết đóng góp và thực sự có giá trị. Tóm lại, bạn sẽ trở thành vĩ đại trước mắt mình và đó chính là phần thưởng cho bạn vì đã biết tận dụng khả năng sẵn có của mình mà giúp đỡ người khác cách vô vị lợi.

Charles Dickens nói rất chí lý rằng: “Trong một thế giới biết gánh đỡ cho nhau, chẳng ai vô dụng cả”.

Bước thứ tám:

 
Thận trọng với bạn đồng sự. Cố ý kết giao với những người đạo đức cao, luôn nhìn đến khía cạnh tươi sáng của cuộc đời, bạn sẽ lợi rất nhiều. Bao năm qua, tôi đã thấy hằng trăm ông, bà thuộc đủ thành phần gia nhập thế giới doanh thương với vẻ mắc cỡ, rụt rè, khờ khạo nhưng chỉ vài tuần sau là đã tự tin, đầy năng lực và hiệu năng rồi. Sở dĩ thế vì trong nhiều trường hợp, họ phải sống giữa môi trường tiêu cực, giữa những người chuyên xả rác tiêu cực vào tâm trí họ, nói với họ những việc không làm nổi. Khi bước vào thế giới doanh thương thì môi trường và bạn bè đột nhiên thay đổi hẳn. Giờ thì ai cũng nói với họ về những việc ở trong tầm tay. Huấn luyện viên, quản đốc và bạn đồng sự, ai cũng nói những lời tích cực cả. Ngày nào họ cũng được chứng kiến những thành quả ngoạn mục về đủ mọi mặt nhờ phương pháp mà ra. Bởi vì ưa thích chính mình bao giờ cũng thú vị và hữu ích hơn nên họ bắt đầu thay đổi hình ảnh tự thân của mình ngay.

Tôi muốn nói là nếu ai cũng được sống trong môi trường tích cực. Tiếp xúc với những người tích cực, như vậy thì tự khắc sẽ có hình ảnh tự thân và thái độ sẽ thay đổi hẳn. Dĩ nhiên, ta không thể bắt người khác thay đổi bạn đồng sự, nhưng bạn vẫn có thể chọn bạn để kết giao cơ mà. Hãy làm thử xem và bạn sẽ thấy kết quả hết sức lạ lùng. Cứ lựa chọn những người lạc quan và phấn khởi mà chơi, tôi xin bảo đảm là bạn sẽ rất có lợi. Hãy nhớ rằng BẠN GẶT HÁI RẤT NHIỀU TỪ LỐI SUY NGHĨ, PHONG CÁCH VÀ CÁ TÍNH CỦA NGƯỜI XUNG QUANH. DÙ NGƯỜI XUNG QUANH BẠN TỐT HAY XẤU cũng vậy. Thậm chí, ngay chỉ số thông minh của bạn cũng bị ảnh hưởng của môi trường và bè bạn nữa. Trong các Kibbutz tại Israel, các cuộc trắc nghiệm cho thấy trẻ em Do Thái gốc phương Đông có chỉ số thông minh là 84, phương Tây là 105. Như vậy là trẻ em Do Thái gốc phương Tây thông minh hơn gốc phương Đông. Sau bốn năm chung sống tại Kibbtutz, một môi trường sống tích cực, một nơi ganh đua tuyệt hảo, đủ mọi phương tiện để học hỏi và thăng tiến, chỉ số thông minh lên ngang nhau: 115. Đáng khích lệ quá bạn nhỉ!

Khi bạn kết giao với người đứng đắn có lối nhìn đạo đức và tích cực về đời sống, bạn sẽ có rất nhiều cơ may để thành công. Khổ thay, bạn bè cũng lại có thể ảnh hưởng tiêu cực trên bạn nữa. Một bạn trẻ (cả người lớn nữa) kết giao với những người hút thuốc dễ bị nhiễm thói hút thuốc hơn khi kết giao với những người không hút. Về tật nghiện ma tuý, rượu chè, tác tráng, dóc láo, lừa đảo, ăn cắp cũng vậy. May mà ta còn được tự do chọn bạn.

Bước thứ chín:

Để xây dựng lòng tự tin, bạn nên kê khai những phẩm chất tích cực của mình ra giấy rồi giữ lại để tiện đối chiếu sau này. Bạn cũng hãy xin bạn bè viết ra cho biết họ thích gì nơi bạn và cũng giữ lại bản liệt kê ấy. Có hai tờ giấy ấy, có lẽ bạn cũng sẽ giống như “anh chàng tự tin” này.

Anh ta vừa đi giữa phố vừa lảm nhảm một mình. Người ta mới hỏi lý do thì anh ta đáp: Tôi thích nói chuyện với những người thông minh, nhất là nghe người thông minh nói. Tôi nghĩ anh ta hẳn rất tự tin. Thỉnh thoảng ta cũng nên khoe khoang chút đỉnh, nhưng kín đáo thôi.


Bước thứ mười:

Liệt kê ra những thắng lợi để nhớ đến những thành công đã qua. Bản liệt kê phải gồm cả những việc khiến ta hài lòng và tự tin nhất. Bản liệt kê phải ghi suốt thời thơ ấu đến nay, phải gồm đủ mọi sự kiện, từ việc xông vào tên côn đồ trong lớp đến việc đạt điểm “A” trong một khoá học hóc búa. Nếu biết xem lại đều đặn bản liệt kê này, bạn sẽ nhớ mình đã từng thành công nên sẽ có thể thành công tiếp. Điều đó giúp kiến tạo nên lòng tự tin từ đó phát sinh thành công, hạnh phúc... Thực ra hai bước này chỉ giúp bạn tái xác nhận sự ủng hộ chứ không phải chống lại bản thân mình.


Bước thứ mười một:

Muốn xây dựng lòng tự tin, có mấy điều bạn phải tránh xa. Trước nhất là sách báo khiêu dâm. Bất cứ thứ gì đi qua tâm trí ta cũng đều được lưu tồn và ảnh hưởng đến ta hết. Nó có thể xây dựng và củng cố cho tương lai ta nhưng cũng có thể phá đổ và làm suy yếu tương lai huy hoàng ấy. Các nhà tâm lý học cho rằng bất cứ cuốn phim hay sách báo khiêu dâm nào cũng đều ảnh hưởng đến tâm lý, xúc cảm và tác hại đến đầu óc bạn y như kinh nghiệm thể lý vậy. Tất cả những người đã xem những “sô” đó đều thừa nhận như vậy, ai cũng bị kích thích và đâm ra coi thường bản thân hơn. Lý do rất dễ hiểu vì những cuốn phim và sách báo ấy trình bày phần tồi tệ nhất của con người nên khi bạn thấy đồng loại xuống cấp, tự nhiên cũng thấy chính mình xuống cấp. Không thể nhìn khía cạnh tồi tệ nhất của con người mà không cảm thấy giá trị của mình bị giảm thiểu được. Ta không thể trở nên hoặc làm được gì tốt hơn mình nghĩ cả. Mỉa may thay, đa số những phim “cấm” ấy lại được quảng cáo là “giải trí” bậc cao dành cho người người “trưởng thành”. Hầu hết các nhà tâm lý đều thừa nhận là chỉ có giới thanh thiếu niên, lớp khán giả thiếu lập trường và chưa trưởng thành mới coi chúng mà thôi.

Việc đoán số tử vi cũng mê hoặc và tác hại bạn chẳng kém. Nhiều người cho việc đọc mục tử vi là “vô hại” vì mình đâu có tin, coi cho biết chơi vậy thôi. Thực ra thì cuối cùng họ sẽ trở thành người theo thuyết định mệnh lúc nào không biết. Nửa tin nửa ngờ nên nhiều người không dám quyết định gì cả hoặc không dám khởi hành vì hôm đó “tử vi” của họ không được tốt.

Bước thứ mười hai:

Để cải tiến hình ảnh tự thân, bạn hãy học hỏi những tấm gương thất bại đầy thành công.

Ty Cobb và Babe Ruth chẳng hạn. Thật vậy, trong lịch sử môn bóng chày, chưa có ai bị loại nhiều như Ty Cobb và chưa ai đánh trật nhiều hơn Babe Ruth. Hank Aaron, người phá kỷ lục của Babe Ruth đã đánh trật nhiều hơn 9% các vận động viên chơi cho các liên đoàn lớn. Vậy mà không ai – Phải! Không ai – coi họ là những người thất bại cả và rất ít người còn nhớ đến những thất bại của họ, trong khi đó, ai cũng biết đến những thành công của họ hết. Khi lên những nốt cao, Enrico Caruso đã thất bại nhiều lần đến nỗi thầy giáo luyện giọng đã khuyên anh bỏ nghề rồi. Nhưng anh không nản chí và đã trở thành ca sĩ có giọng nam cao hay nhất thế giới. Thầy giáo đã từng chê Thomas Edison là tối dạ và sau này, ông chịu thất bại hơn 14.000 lần mới hoàn thiện được bóng đèn điện. Cả Albert Einstein lẫn Werner Von Braun đều thi rớt môn toán. Henry Ford năm 40 tuổi còn nghèo mạt rệp.

Có điều kỳ lạ là người bán hàng chính trong 90% các tổ chức bán hàng ở Mỹ đã bỏ lỡ nhiều thương vụ hơn hầu hết các tay bán hàng cho công ty. Trước khi thành công, Walt Disney đã bị phá sản 7 lần và bị suy nhược thần kinh một lần. Những người này sở dĩ thành công vì đã biết kiên trì làm việc. Thực vậy, khác biệt chính giữa tay thiện xạ và tay súng quèn ở chỗ tay thiện xạ cũng chỉ là tay súng quèn nhưng biết kiên trì bắn mãi.


Bước thứ mười ba:

Phương thế tốt nhất, nhanh nhất, hiệu nghiệm nhất giúp bạn cải tiến hình ảnh tự thân và phong cách là gia nhập một tổ chức có những mục đích cao đẹp đồng thời bắt các hội viên phát biểu.

Nhiều người diễn đạt rất tốt trong những buổi mạn đàn nhưng hễ phải đứng lên nói trước bất cứ loại khán giả nào là rụng ngay. Chả là họ thấy mình mất tinh thần và có vẻ ngớ ngẩn.


Bước thứ mười bốn:

Nhìn thẳng mắt mình cũng như người khác:

Hầu hết những người bình thường cũng như trí thức đều nói là muốn người ta nhìn vào mắt mình.

Nhiều người không lường được phản ứng của người khác đối với những kẻ tránh nhìn vào mắt họ nên ngay trong lúc nói chuyện riêng cũng vẫn quay sang chỗ khác, thậm chí, có những người thiếu tự tin tới nổi không dám nhìn thẳng vào người khác vì tự cho mình là “bê bối” và “chẳng ra gì”.

Muốn thắng vượt cảm giác này, mỗi khi soi gương, bạn hãy tập nhìn thẳng vào mắt mình đi, thậm chí, mỗi ngày bạn cũng nên bỏ ra ít phút để chăm chú nhìn vào mắt mình nữa. Mỗi lần như vậy, nhớ nhắc lại một vài thành công đã qua (dùng bản liệt kê chiến thắng ở bước thứ mười), rồi nhắc lại những điều người khác đánh giá cao nơi mình. Nên tập trung vào những đánh giá về sự liêm chính, vui vẻ, lương thiện nghị lực, lòng thương người, tính kiên nhẫn, biết nghĩ đến người khác, dễ tính, tinh thần hợp tác... chứ đừng để ý tới hình dáng bề ngoài, trừ khi cảm thấy mình vô duyên. Trong trường hợp này thì những lời khen đó sẽ là những tác nhân rất quí để xây dựng lòng tự tin.

Giai đoạn kế tiếp của “ánh mắt giao cảm” để xây dựng lòng tự tin, cần có trẻ em. Có cơ hội chơi đùa, nói chuyện với trẻ và nhìn vào mắt chúng bạn sẽ đạt kết quả tốt là trẻ sẽ yêu bạn hơn và nhờ chúng chấp nhận nên bạn cũng sẽ dễ dàng chấp nhận chính mình.

Giai đoạn thứ ba là chăm chú nhìn thẳng vào mắt các bạn đồng sự đồng nhóm cũng như tất cả những nhân viên dưới quyền mỗi khi có dịp. (dĩ nhiên, không phải nhìn trừng trừng)

Bước thứ mười lăm:

Sửa đổi diện mạo khi có thể, lúc cần thiết và mong muốn. Trước đây, nhiều người thường bảo tôi là từ khi bớt mập có thể ăn mặc gọn ghẽ hơn đồng thời có thể tham gia sinh hoạt chung trong nhóm cũng như chơi thể thao, vận động mà không còn bị ai chế giễu về thân xác phì nộn nữa, tự nhiên họ thấy tự tin hơn nhiều.

Nhiều khi phải giải phẫu thẩm mỹ để xây dựng lòng tự tin nữa, đặc biệt là khi mình dị dạng, khác lạ quá mức. Tuy nhiên, trường hợp này thường kèm theo những rắc rối tâm lý cần phải giải quyết tận căn và riêng tư nữa. Thận trọng và hỏi han người khác bao giờ cũng hơn, dù sao, tôi cũng được chứng kiến những thay đổi kỳ diệu về nhân cách sau khi giải phẫu thành công mỹ mãn.

Mỗi khi đọc lại những điều nên và không nên làm trong mười lăm bước xây dựng lòng tự tin này, tôi xin bạn nhớ cho rằng tất cả những bước trên được soạn ra đều nhằm giúp bạn chấp nhận chính mình mà thôi. Một khi bạn đã chấp nhận mình rồi thì việc người khác chấp nhận bạn không còn là vấn đề nữa. Không những người ta sẽ thừa nhận mà còn hân hoan chào đón bạn nữa! Lý do rất đơn giản. Họ thừa nhận con người đích thực của bạn mà con người ấy tốt đẹp hơn nhiều so với con người giả tạo từng cố gắng mọi cách để thành người khác.

Một khi con người đích thực của bạn đã được thừa nhận, nhiều điều khác sẽ xảy ra. Tư cách của bạn sẽ đổi mới, đạo đức của bạn cũng tăng tiến. Bạn sẽ hết căng thẳng vì được an tâm tự tại và những việc nhỏ nhặt, ngày xưa từng khiến bạn nổi khùng nay chẳng thấm vào đâu. Tóm lại bạn không còn phải “lo sợ viễn vông” nữa. Tài khoản tự tin của bạn sẽ gia tăng, những rào cản tương giao bị phá bỏ và mối quan hệ gia đình được cải tiến.

Một khi đã thừa nhận mình, bạn rất dễ thừa nhận người khác cũng như quan điểm của họ. Xin bạn chú ý, tôi nói thừa nhận, không có nghĩa là bạn có thể chấp nhận, thậm chí hiểu được tại sao họ đã nghĩ và xử sự như vậy thôi. Khi đó bạn sẽ thấy dễ chung sống với người khác hơn, bất luận chủng tộc, tín ngưỡng, màu da, gốc gác hoặc nghề nghiệp của họ như thế nào chăng nữa.

XÓA BỎ TRIỆU CHỨNG VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

Một điều chắc chắn là hầu hết các vấn đề, dù là kinh tế, xã hội, hôn nhân... đều không phải là vấn đề mà chỉ là những triệu chứng của vấn đề mà thôi. Nạn ma tuý, nghiện rượu, khiêu dâm, đồng tính luyến ái, và trong phần lớn các câu dung tục, báng bổ, tạp hôn thường là triệu chứng của những khó khăn sâu xa hơn. Những kiểu mốt kỳ cục cũng chỉ là triệu chứng của những vấn đề, nhất là khi những ưa thích kỳ cục đó do người “độc lập” bất chấp cha mẹ hoặc những gì gọi là “tổ chức”. Các cô cậu trong những nhóm nổi loạn này thường bảo: “Vì các người không chịu để ý đến tôi nên tôi phải ra tay cho các người biết. Có thể đây là những việc dại dột mà các người không ưa nhưng các người sẽ phải biết là có tôi trên đời”. Khi công tác tại các trường trên khắp nước, người ta thường bảo tôi là những học sinh đi trễ, quên sách vở, thích cãi cọ, ăn nói lập dị, muốn được trổi vượt... chính là những em thiếu tự tin. Thực ra các em chỉ muốn nhắc nhở người khác: “Xin chú ý tới tôi, xin yêu thương tôi, thừa nhận, hiểu biết tôi – Tôi cũng là người kia mà”.

Trong nhiều trường hợp, nếu không được người khác thừa nhận và hiểu biết một cách xứng đáng, những người đó sẽ bắt đầu tìm cách dàn xếp và thoả hiệp. Thật vậy, họ sẽ khởi sự bắt chước người, và đây chính là điều bất hạnh nhất đối với người không thể trở nên chính mình. BẠN SẼ LÀ MỘT NGƯỜI KHÁC TỒI TỆ, NHƯNG SẼ LÀ CHÍNH MÌNH TUYỆT VỜI NHẤT ĐỜI. KHI MỘT NGƯỜI ĐÃ THỪA NHẬN CHÍNH MÌNH rồi thì người khác không thừa nhận họ cũng chẳng sao. Họ không vì thế mà bị “hư hỏng”. Họ có thể sống độc lập. Nhưng như vậy có thể là quị ngã không? Hoàn toàn không. Shakespeare bảo: trước hết, phải chân thật với mình. Nhờ luôn chân thật với mình, bạn sẽ không thể giả trá với người khác được. Một khi đã chấp nhận mình vì giá trị thực sự của mình, lập tức các triệu chứng dung tục, báng bổ, luộm thuộm, bừa bãi... sẽ biến mất và lúc đó, vấn đề của bạn cũng chẳng còn.

Thử xét vấn đề ma tuý chẳng hạn. Hầu hết mọi người, kể cả những người đã cai thuốc hay chừa rượu đều thiếu tự tin. Họ không ưa thích mình nên cho là người khác cũng không ưa thích họ.

Vì thế, họ tìm cách thay đổi và cho ma tuý và rượu là cách dễ nhất. Nhưng đâu phải vậy, ma tuý và rượu chỉ khiến vấn đề thêm phức tạp, gây rối loạn thêm và cuối cùng đưa đến sự huỷ hoại cuộc đời.

Con người mới của bạn – Con người tự tin – sẽ không có gì phải lo lắng cả. Bạn đã làm và đang làm một điều gì đó cho bản thân mình nên cứ việc tuỳ nghi lựa chọn.

TUỲ BẠN CHỌN LỰA

Người Nhật trồng một loại kiểng tên là Bonsai. Loại kiểng đẹp này chỉ cao chừng một tấc thôi, dù vẫn là một cây hoàn toàn như các cây khác. Còn ở California thì lại có một rừng cây khổng lồ tên là Sequoias mà cây lớn nhất tên là “đại tướng Sherman” bề cao 272 bộ, bề hoành 79 bộ. Nguyên nó thôi cũng đủ để cất một căn nhà 35 phòng rồi.

Thực ra lúc đầu thì cây Bonsai và cây “đại tướng Sherman” cũng chỉ cao bằng nhau. Lúc còn là hạt, mỗi hạt đều nặng không đầy 1/3.000 ounce. Vậy mà khi lớn lên, chúng khác xa đến nỗi ấy!

Cuộc sống cũng y hệt như vậy đó bạn.

Lúc mầm kiểng Bonsai mới nhô lên khỏi mặt đất, thì người Nhật nhổ ngay lên để bó chặt rễ phụ và rễ co lại cho cây chậm lớn. Kết quả cây kiểng tuy đẹp nhưng luôn luôn nhỏ xíu. Còn hạt cây “đại tướng Sherman” rơi xuống vùng đất màu mỡ của bang California, có đủ khoáng chất, mưa nắng thuận hoà, nên hoá khổng lồ có gì lạ. Cây kiểng Bonsai và cây đại tướng Sherman đều không có quyền định đoạt lấy số phận của chúng, còn bạn thì có – bạn có thể tuỳ ý muốn lớn muốn nhỏ cũng được. Bạn có thể là cây kiểng Bonsai hay cây đại tướng Sherman tùy ý. Hình ảnh tự thân của bạn – cách bạn nhìn mình – sẽ quyết định bạn là loại cây nào. Tùy bạn lựa chọn đấy!


HÃY CHẤP NHẬN CHÍNH MÌNH

Để kết thúc chương này, tôi xin nhắc lại câu đã nói với bạn ở đầu chương: nếu bạn không cho phép, không ai TRÊN HÀNH TINH NÀY CÓ THỂ BẮT BẠN CẢM THẤY THUA KÉM ĐƯỢC.

Bạn đang mau lẹ đi tới chỗ không thể cho phép ai làm điều đó cả. Đó là lúc bạn chấp nhận chính mình. Vì khi đã chấp nhận mình, bạn sẽ thấy mình thực sự “xứng đáng” được hưởng những điều tốt đẹp trên đời, đồng thời sẽ giở bỏ những vướng vít để đạt tới những điều ấy. Trước khi sang phần 3, tôi khuyên bạn nên làm những điều sau:

1/ Nhìn kỹ chiếc thang dẫn lên đỉnh thành CÔNG ở TRANG bên, viết thật lớn chữ “tốt” bên cạnh bậc tự tin rồi đóng khung lại.

2/ Gấp sách và nhắm mắt lại. Nghỉ ngơi một lát và coi như mình đã sẵn sàng sở đắc được lòng tự tin và tất cả những đức tính cần thiết để thành công.

3/ Đọc lại phần này và chú ý đặc biệt đến những chỗ bạn đã gạch dưới cũng như những nhận xét bạn đã ghi trong sổ tay.

4/ Để chăm sóc xe, trước tiên phải có nhà xe. Để chăm sóc hình ảnh tự thân, bạn cũng phải dành chỗ cho nó.

Giờ mời bạn sẵn sàng bước lên bậc thang hào hứng kế tiếp để lên tới đỉnh thành công

 Đọc tiếp: Phần 3: Tương Quan giữa bạn và Tha nhân...