Hẹn bạn trên đỉnh thành công- Phần 6: Làm Việc

PHẦN SÁU: LÀM VIỆC

MỤC ĐÍCH
 
1/ Bán ý tưởng “Không có bữa ăn nào miễn phí”.
2/ Làm sáng tỏ sự khác biệt giữa “trả giá” và “hưởng giá”.
3/ Đưa bạn tới một thái độ mới liên quan đến việc làm hay nghề nghiệp.
4/ Giải thích tại sao bạn phải bỏ một cái gì “vào” cuộc sống trước khi bạn có thể lấy được một cái gì đó “ra”.

CHƯƠNG 19: NGƯỜI LAO ĐỘNG LÀ NGƯỜI CHIẾN THẮNG

Ngày xưa có một ông vua già cả nhưng rất khôn ngoan. Một hôm vua cho triệu tập tất cả các nhà thông thái trong nước và truyền lệnh : "các khanh hãy đi thâu thập sự "khôn ngoan tự cổ chí kim" lại rồi viết thành sách để ta truyền lại cho hậu thế". Tuân lệnh, các nhà thông thái ra đi. Sau một thời gian dài miệt mài làm việc họ viết được 12 quyển sách, hãnh diện, họ tâu với đức vua rằng : "Bộ sách này gồm tóm mọi sự khôn ngoan kim cổ" Nhưng đức vua phán : "các khanh thân mến, trẫm tin chắc bộ sách này chứa đựng mọi điều khôn ngoan tự cổ chí kim, rất ích lợi cho hậu thế. Nhưng nó dài quá, trẫm e thần dân sẽ chẳng đọc đâu. Các khanh hãy rút ngắn lại đi ! "Các nhà thông thái lại mải miết làm việc. Họ trở lại dâng đức vua chỉ một tập sách duy nhất. Tuy nhiên, nhà vua thấy nó vẫn còn dài nên lại truyền cho họ rút ngắn thêm nữa. Các nhà thông thái ra sức làm việc. Họ cô đọng quyển sách trong một chương, một trang giấy, một đoạn văn ngắn và sau cùng chỉ còn một câu. Vừa nhìn câu văn, đức vua reo lên hoan hỉ : "Các khanh thân mến, đây đúng là kho tàng khôn ngoan của mọi thời đại. Nếu người trong thiên hạ học được chân lý này, trên đời sẽ chẳng còn gì khó'. Câu văn đó nói : "Không có bữa ăn nào miễn phí". Quả thực là "Không" có.

Những ai đồng ý với triết lý "không có bữa ăn nào miễn phí" và "chẳng thể đạt tới điều gì nếu không đầu tư" mà lại đi bỏ phiếu ủng hộ cờ bạc, cá ngựa thì quả thực khôi hài (giả dối nữa ấy chứ ). Vì thế nhiều thanh niên chẳng còn hiểu cha mẹ họ thực sự tin cái gì. Ai khôn ngoan tất sẽ thấy gia đình thành công có lao động là cha và liêm chính là mẹ. Đồng hành với "Cha mẹ" ấy, bạn sẽ chẳng còn gặp rắc rối gì với những người còn lại.

Lao động là nền tảng của mọi công việc, nguồn gốc mọi phồn vinh, là cha đẻ của thiên tài.

Lao động giúp thanh niên thăng tiến hơn mức cha mẹ có thể giúp, dù cha mẹ giầu có đến đâu đi nữa.

Nó thể hiện trong những món tiền tiết kiệm nhỏ bé nhất, nhưng lại là nền tảng của mọi tài sản.

Là muối tăng hương vị cho đời nhưng lao động chỉ ban cho ta những ân huệ và thành tựu lớn lao nhất khi ta yêu mến nó.

Đã yêu rồi, lao động sẽ biến đời ta thành ngọt ngào, ý nghĩa và thành đạt ( vô danh ).


TRÍ ÓC "BÊ TÔNG"

Khi cùng nhau khám phá tầm quan trọng của lao động, xin bạn hãy mở rộng tầm trí óc. Nhiều người có trí óc y hệt bê tông - trộn bát nháo tất cả rồi đúc khuôn cứng ngắc - Trí óc ta vốn như chiếc dù bọc gió, chỉ khi mở ra mới có tác dụng. Bạn biết đấy, tín hiệu đi xa 24.000 dặm chỉ mất có non 1 giây, nhưng phải mất hàng năm mới đột nhập vào khối sọ dày 1/4 inch bao quanh vùng não được.

Tôi từng chứng kiến cảnh bao người hứng khởi khi nghe triết lý về cái đẹp, hạnh phúc, niềm vui và lợi ích đòi hỏi một thái độ tinh thần đúng đắn, một hình ảnh tự thân lành mạnh, và phải xác định mục tiêu. Khốn nỗi đa số chỉ nghe tai này qua tai kia thôi. Tôi muốn nhấn mạnh rằng thứ triết lý để áp dụng, đẹp và lợi ích nhất thế giới ấy sẽ chẳng phát huy thành quả nếu bạn không chịu lao động.

Khổ thay, rất nhiều người đã thôi làm việc sau khi kiếm được chỗ làm. Họ cư xử y hệt người công nhân khi được hỏi đã làm việc cho công ty từ hồi nào, đã trả lời "từ khi họ hăm đuổi việc tôi". Khi được hỏi có bao nhiêu nhân viên thực tâm làm việc cho mình, một vị giám đốc nói : "phân nửa". Kỳ cục thay, những kẻ đi làm lại trốn tránh lao động như tránh dịch hạch.


LAO ĐỘNG LÀ MỘT THÁI ĐỘ

Khi gia nhập thương trường, tôi thường nghe nói muốn thành công phải chịu những hy sinh lớn lao. Sau này, khi trở thành diễn giả, tôi vẫn thường nhắc lại điều đó. Nhưng năm tháng trôi qua, tôi dần dần nhận thấy hầu hết các nhà doanh thương đạt tới đỉnh thành công đâu "phải trả giá" gì. Họ làm việc quần quật vì họ thực sự yêu nghề và yêu lao động. Những người trên đỉnh thành công đều để hết tâm lực vào việc họ đang làm, đến chăm chú say mê. Như thế, họ thành công có gì lạ : Họ quyết dùng thời giờ để làm việc. Họ có việc làm, nhưng quan trọng hơn, việc làm chiếm hữu họ. Tóm lại, họ có một thái độ tuyệt vời là biết biến lao dịch thành niềm vui thuần tuý. Chính vì thế, tôi luôn nhấn mạnh : cần phải có một thái độ tinh thần đúng đắn.

Cách đây mấy năm, khi đi diễn thuyết ở Úc, tôi gặp một thanh niên có thái độ tinh thần đúng đắn đối với việc anh đang làm. Đó là John Nevin. Anh yêu cuộc sống, gia đình và nghề nghiệp. Anh làm nghề bán sách từ điển bách khoa thế giới ; công việc chiếm hữu anh, nên anh thành công mau chóng. Lúc đầu anh chỉ làm 1 buổi (việc chính của anh là giao sữa) thế mà 14 năm sau anh nghiễm nhiên trở thành giám đốc điều hành các xí nghiệp ngoài trời toàn nước Úc. Mới đây anh là người nước ngoài thứ 2 được chọn vào ban quản trị các xí nghiệp ngoài trời ở Hoa Kỳ.

Câu chuyện ngắn mà Charles Getts kể trong cẩm nang công tác càng làm nổi bật thái độ "được hưởng" giá đó.
Về già, Pierre Anguste Renoir, họa sĩ vĩ đại người Pháp, bị chứng thấp khớp hành hạ đến nỗi tay cứng đờ ra. Henri Matisse, bạn đồng nghiệp nhìn ông vẽ mà thương vì Renoir chỉ cầm được cọ bằng đầu ngón tay mà vẫn cố vẽ, dù mỗi cử động nhỏ cũng làm ông đau thấu tim gan.

Một hôm Matisse hỏi Renoir sao cứ gắng vẽ giữa cơn đau đớn như vậy thì Renoir trả lời : "Đau đớn sẽ qua, nhưng cái đẹp còn mãi".


ĐƯỜNG DẪN ĐẾN TĂNG LƯƠNG

Nếu bạn đi làm đúng giờ và chăm chỉ làm việc thì bạn đã trung thành với chủ nhân và xứng đáng nhận số tiền đã thoả thuận theo công việc rồi. Như thế bạn và chủ đều sòng phẳng - tuy nhiên bạn mới chỉ làm đủ để giữ chỗ, chứ chưa đủ để được tăng lương. Tôi nghĩ rằng chủ bạn luôn quan tâm tới việc tăng lương cho bạn, nhưng ông điều hành một cơ sở làm ăn chứ đâu phải một cơ sở từ thiện. Muốn ông tăng lương bạn phải tỏ ra xứng đáng chứ : Chẳng hạn bạn cố gắng hơn, trung thành hơn, phấn chấn hơn, và làm nhiều giờ hơn với tinh thần trách nhiệm cao hơn nữa. Tóm lại, bạn đi thêm một dặm vào quãng đường ít xe cộ. Những bước đi ấy bảo đảm bạn giữ được việc làm trong thời buổi khó khăn, và vào thời thuận tiện, sẽ được tăng lương thăng chức.

Ông giám đốc hiện nay cũng có thể tăng lương cho bạn, nhưng qui luật rất minh bạch : “có gieo, có gặt". Nếu bạn chưa được tăng lương ở đây lúc này, chắc chắn bạn sẽ được vào lúc khác, ở nơi khác. Hồi còn làm việc cho hiệu bán thực phẩm, tôi thường lui tới các cửa hiệu khác để mượn và trả đồ. Cửa hiệu phía bên kia đường có thằng bạn Charles Scott cũng chuyên chạy việc vặt như tôi. Tôi chưa từng thấy ai tất bậc như Charles. Nó chẳng bao giờ đi từ từ cả. Một hôm, tôi hỏi ông Anderson, ông chủ của tôi, tại sao Charles Scott cứ phải vội vã như thế. Ông trả lời Charles đang làm để được tăng lương. Chắc chắn nó sẽ được, vì nếu chủ không tăng cho nó thì chính ông (ông Anderson ) sẽ tăng.

Những người lao động tích cực vượt mức yêu cầu chẳng bao giờ phải lo mất sở , còn tăng lương là chuyện đương nhiên thôi.

Quả thực, lao động vượt mức mới đem lại những kết quả kỳ diệu, chứ lao động vừa đồng lương có bao giờ lập được thành tích gì đáng kể. Nguyên do là ở chuyện ganh đua cả. Thường ai cũng ráng "có mặt" đủ 40 giờ 1 tuần rồi thôi chẳng còn tha thiết ganh đua gì nữa. Nhờ thế ta mới dễ thắng cuộc.

Có lẽ tôi cảm nghiệm được điều đó vì tôi đã được tăng lương ngay lúc kinh tế bị đình trệ. Hồi còn nhỏ, tôi đã chứng kiến cảnh người lớn ngày ngày lang thang đây đó tìm việc. Họ sẵn sàng lãnh bất cứ việc gì miễn là lương thiện. Ai tìm được việc sẽ vui như tết. Chính cảnh ấy gây ấn tượng khiến tôi coi lao động như một đặc ân vì lao động cho ta một thứ cao hơn cuộc sống, đó là chuẩn bị cho cuộc sống như câu chuyện sau :
Một nông dân có 7 con trai. Ông bắt chúng ra đồng làm quần quật suốt ngày. Một hôm người hàng xóm bảo ông : "Trồng lúa có gì khó mà ông bắt con cái làm dữ thế?" Ông trả lời, ôn tồn nhưng quả quyết : "Tôi có trồng lúa đâu, tôi đang trồng người đấy".


LÙI MỘT BƯỚC NHỎ - THUA TRẬN LỚN

Tôi thích câu chuyện kể về ông lão trong vùng núi khói. Cách đây đã lâu, có mấy con heo xổng chuồng chạy trốn vào vùng núi xa. Sau vài lứa, chúng biến dần thành loài thú hoang dã dữ tợn. Khách bộ hành phải đi qua con đường ấy đều nơm nớp lo sợ. Các tay thợ săn lão luyện trong vùng ra sức truy tìm dấu vết bầy heo, nhưng chúng quá ranh ma, chẳng cạm bẫy nào lừa được chúng. Ngày nọ, một ông lão đánh chiếc xe lừa đủng đỉnh qua ngôi làng gần hang ổ bầy heo. Trên xe vỏn vẹn 1 bó cọc và vài bao bắp. Dân làng tò mò hỏi ông đi đâu. Ông đáp "bắt bầy heo hoang" Ai nấy cười thầm, vì thuở đời một ông già tuổi cao sức yếu thế kia dám đứng ra làm công việc mà những tay thợ săn lão luyện, trẻ khoẻ nhất đã phải đầu hàng. Tin sao được. Nhưng chỉ hai tháng sau ông lão trở lại khoe với dân làng : "Tôi đã nhốt trọn bầy heo vào chuồng".

Rồi ông kể lại tỉ mỉ việc bắt heo "Trước hết tôi rãi bắp ở ngay chỗ bầy heo thường tới ăn. Lúc đầu lũ heo cẩn thận lảng xa. Nhưng rồi vì tò mò ham ăn, chúng lân la trở lại. Sau khi con đầu đàn đánh hơi cẩn thận, cả bầy mới vào ăn bắp. Chờ chúng ăn xong, tôi đóng 1 số cọc vây quanh bãi ăn của chúng. Thấy cọc, chúng sợ hãi lảng xa 1 thời gian. Nhưng bị hương vị "bữa ăn miễn phí" ấy ám ảnh, chúng bèn trở lại ăn. Tôi liền đóng thêm cọc. Cứ mỗi lần thêm cọc, bầy heo lại lảng xa một thời gian, nhưng không bao giờ bỏ được "bữa ăn miễn phí" ngon lành đó. Khi cọc đã vây kín bãi ăn, tôi chỉ việc chờ chúng vào rồi giật dây sập cửa, tóm gọn cả bầy là xong.
Câu chuyện rất thật. Ý nghĩa giản đơn. Con vật quen ăn sẽ phải tuỳ thuộc vào bạn. Con người cũng thế, nếu bạn muốn ai què giò, hãy tặng hắn đôi nạng hoặc những "bữa ăn miễn phí" để hắn nhiễm phải thói quen "được ăn mà chẳng mất gì" .


HÃY KHỞI ĐỘNG TÔI - RỒI TÔI SẼ ĐI

Có ba điều khó làm : leo qua một hàng rào đổ nghiêng về mình, hôn một cô gái cố né tránh mình và giúp một kẻ bất cần mình.

Thú thực, tôi chưa bao giờ leo ngược một hàng rào nghiêng đổ. Nhưng tôi đã nghe nhiều người nói : "Phải chi có ai giúp tôi tạo lập cơ nghiệp, trả sạch nợ, gửi ngân hàng cho tôi ngàn đô la, tôi sẽ tự lập tốt". Nhiều người cứ tin tưởng và đợi chờ một quý nhân đến ban phát cho họ bước khởi đầu ấy. Đó thực là một điều rủi ro. Tôi vốn khuyến khích việc giúp người, nhưng như đã nói ở một chương trước, cho ai một con cá, bạn hãy chỉ nuôi anh ta một ngày, nhưng khi dạy anh ta cách bắt cá, bạn nuôi anh ta suốt đời. Tôi tin vào bài học dạy "bắt cá". Cứ vác tiền đem cho suông, thường là sai lầm. Kẻ nhận tiền sẽ xài phí hết. Ta vô tình tập cho họ thói quen ăn xài, càng khiến họ khó tự lập. Một khi đã nhiễm phải thói đó, nó sẽ đeo đẳng họ suốt đời.

Lô xổ số độc đắc rơi vào tay ai thường làm hại người ấy. Họ sẽ chịu cảnh đời sống đột ngột biến đổi, gia đình xáo trộn, nghề nghiệp bị lơ là, mất bạn, mất tư cách. Các bữa ăn miễn phí đưa bạn tuột dốc, bạn sẽ thua thiệt nhiều hơn là thu lợi.


LAO ĐỘNG VÌ CUỘC SỐNG

Khi nói chuyện tại các công ty cũng như trong khi tiếp xúc riêng, tôi thường hỏi thính giả xem đâu là ước vọng hàng đầu cho cuộc sống tương lai của họ. Đa số đều mong được an toàn. Khi đề cập đến phẩm giá của lao động và sự an toàn do lao động đem lại, có một ví dụ khá rắc rối nhưng chẳng khiến tôi ngạc nhiên. Đó là trường hợp Thụy Điển. Chính phủ Thụy Điển bảo đảm "chăm lo" đời sống cho nhân dân từ lúc họ sinh ra cho đến khi chết. Chẳng nhớ đến câu "ai không làm việc thì không đáng ăn", dân Thụy Điển chắc mẩm chính phủ mắc nợ họ, nên sẽ phải "chăm lo" cho họ. Quả có thế thật. Dù dân Thụy Điển có đi bác sĩ, nha sĩ hoặc vào bệnh viện, họ cũng không phải trả đồng nào. Một đứa bé vừa chào đời liền được chính phủ trang trải mọi chi phí, rồi cả mẹ lẫn con đều được trợ cấp. Nếu mức thu nhập không bảo đảm cho họ một tiêu chuẩn sống tối thiểu, nhà nước sẽ can thiệp giải quyết ngay. 

Nhìn thoáng qua ai cũng nghĩ dân Thụy Điển hạnh phúc nhất hành tinh với cách tổ chức xã hội hoàn hảo. Có thực như thế không ? Ngoài mức thuế cao nhất châu Âu, Thụy Điển có số thiếu niên phạm pháp và tệ nạn ma tuý gia tăng nhanh nhất, số vợ chồng ly dị đông nhất, và số người bỏ đạo nhiều nhất. Đó mới chỉ là vấn đề hiện tại đối với lớp tuổi thanh niên và trung niên thôi, còn về lớp người lớn tuổi ? Vùng "đất an toàn" này có tỉ lệ người già tự tử cao nhất châu Âu. Đâu phải lo nghĩ, có người khác lo cho mọi thứ là an toàn. Đúng thế, an toàn là đích thực tiềm ẩn trong việc làm. Chẳng ai ban phát an toàn cho bạn, chính bạn phải tự tạo lấy. An toàn là một kho tàng phải tích luỹ qua nhiều năm tháng.


HÃY BẬN RỘN - HÃY LÀM HẾT MÌNH

Ở Hoa Kỳ, thời giờ nhàn rỗi gia tăng khủng khiếp trong ba thập niên qua. Đồng thời những tệ nạn xã hội, bệnh tật cũng tăng theo suy nhược thần kinh, hôn nhân tan vỡ, nghiện rượu, ma tuý và tội phạm phần nhiều do vô công rỗi nghề mà ra cả. Thêm vào đó tinh thần bi quan vốn đã ăn sâu vào nền văn hoá Mỹ và chủ trương làm vừa đủ ăn chỉ khiến vấn đề trầm trọng thêm.

Công nhân chẳng còn tự hào về nghề nghiệp, công tác nữa. Làm việc như thế tất nhiên chỉ sản xuất được những sản phẩm loại 2 mà thôi. Dân Mỹ đòi hỏi lắm, đâu chịu xài sản phẩm loại 2. Đành phải tìm đường xuất khẩu và giảm bớt lượng hàng bán ra.

Đã đến lúc phải gây lại ý thức trách nhiệm, làm việc chăm chỉ, lương thiện, xứng với đồng lương. Phải đảo ngược triết lý làm ít lương nhiều, nếu không sản phẩm và dịch vụ thiếu chất lượng sẽ là chiếc thòng lọng siết cổ nhân dân. Thay đổi chính nội dung triết lý đó, là cách cải tổ duy nhất hữu hiệu. Phải sản xuất hàng hoá có phẩm chất cao theo yêu cầu quần chúng, giá cả phải hợp lý, nếu không giới tiêu thụ Mỹ sẽ đổ xô chạy theo hàng ngoại hết.

Việc này thì ta làm được lắm. Tôi dám nói thế vì qua những trắc nghiệm kiểm tra kỹ thuật, trình độ, công nhân Mỹ vẫn hơn hẳn công nhân châu Âu và Nhật Bản. Có chất lượng tất nhiên sẽ bán được giá cao hơn. Nếu chịu lao động cật lực, kỹ thuật, sức sản xuất Mỹ vẫn đứng đầu thế giới. Đáng tiếc là ta chưa nỗ lực. Một hãng điều tra 12 nước công nghiệp cao trên thế giới đã xếp công nhân Mỹ xuống hạng 11 về sản xuất. Chất lượng giảm mà giá thành cứ tăng tất nhiên phải nhập hàng ngoại nhiều hơn. Chỉ có phấn đấu lương thiện chứ không phải tăng giá - mới giải quyết được vấn đề. Ta đâu phải "trả giá" cho nỗ lực tối ưu, ta “hưởng giá" đấy chứ.

Mục quảng cáo sau đây nói về điều đó rất hay. 

HUY CHƯƠNG ÁO GIÓ TRẮNG - Trong ngày liên hoan hàng năm của các cựu sinh viên hai trường đại học William và Mary ở bang Virginia có những vị thống đốc, viện trưởng đại học, một số doanh gia, chuyên gia tự hào khi khoác lên người chiếc áo gió trắng. Đó là những người đã đi hầu bàn để có tiền học đại học.

Họ không mặc cảm vì lao động, không tìm việc khác, không xin trợ cấp - họ đi hầu bàn và nhờ thế họ đã thành đạt. Danh sách những người được huy chương áo gió trắng này khiến cả nước phải tự hào.

Tôi mong các trường đại học khác cũng lập danh sách những người như thế.

Theo nghĩa trong từ điển "An toàn" là không bị rủi ro, nguy hiểm, sợ hãi, lo âu ...Theo tôi, định nghĩa của tướng Douglas MacArthur đúng hơn : "An toàn là có khả năng sản xuất". Ai chẳng có nhu cầu, nhưng tự mình sản xuất để đáp ứng nhu cầu riêng, nhờ đó thêm tự trọng, tự tin sẽ an toàn hơn những người phó mặc vận mệnh cho kẻ khác. “LAO ĐỘNG ĐÂU CHỈ CHO TA PHƯƠNG TIỆN KIẾM SỐNG, NÓ CHO TA CHÍNH CUỘC SỐNG". Chỉ khi làm việc, cống hiến cho người khác ta mới được hạnh phúc .


HÃY BẮT ĐẦU

Các chủ xí nghiệp đều đồng ý rằng : ai đã có sẵn việc làm, muốn kiếm một việc khác tốt hơn sẽ chẳng khó gì. Nhưng kẻ thất nghiệp, lại thất nghiệp lâu năm thì khác. Có việc làm, đó là bước đầu và cũng là bước gay go nhất trên thang thành công. Kiếm được việc làm rồi, tiến lên chẳng khó gì . 

Một vấn đề nghiêm trọng là ta thường đòi hỏi quá nhiều. Ai cũng đòi kiếm một công việc và một ông chủ "hoàn hảo" mà chẳng tự ý thức, chính bản thân mình có là người làm công "hoàn hảo" đâu. Ai cũng đòi hỏi phải có nghỉ phép, nghỉ bệnh, và hưu trí ăn lương. Đối với những công nhân đang làm việc và thành công thì những điều kiện trên là dĩ nhiên. Nhưng còn thất nghiệp mà đã đòi hỏi thế là tham lam quá đấy.

Cứ bắt đầu đã rồi bạn sẽ lên tới đỉnh. Việc gì chả thế. Đầu xuôi đuôi lọt mà. Dù công việc khó khăn, buồn tẻ, cứ hăng hái làm ngay. Vạn sự khởi đầu nan. Càng chần chờ, công việc càng khó và đáng sợ hơn. Lần đầu đứng trên ván nhún ở hồ bơi ai chẳng ngại. Càng lần lựa càng ngại hơn, cứ phóng đại xuống là xong.

CHƯƠNG 20: SẴN SÀNG KIÊN NHẪN, KIÊN ĐỊNH VÀ CHỊU CỰC

Muốn thảo luận công việc có kết quả phải có thái độ đúng đắn. Thomas Edison dạy ta một bài học lớn về vấn đề này, Một nhà báo đã hỏi ông : "Thưa ông Edison, sau khi thất bại hàng chục ngàn lần mới thành công, ông cảm thấy thế nào ?" Edison trả lời : "Anh bạn trẻ thân mến, vì anh mới vào đời, tôi tặng anh một tư tưởng có ích cho anh suốt đời. Trong 10.000 lần thí nghiệm ấy tôi đâu thất bại, tôi chỉ thành công vì khám phá ra rằng 10.000 cách ấy chưa đạt kết quả mà thôi".

Thực ra Edison đã thí nghiệm đến 14.000 lần mới phát minh và hoàn chỉnh được bóng đèn điện. Ông thành công vì tìm ra nhiều khuyết điểm đèn không sáng, nhưng ông vẫn kiên trì cho tới khi đèn sáng lên mới thôi. Ông đã chứng minh được rằng tay thiện xạ khác tay súng tồi ở chỗ tuy bắn dở nhưng cứ kiên trì bắn mãi.


CHỈ THẤT BẠI KHI ĐẦU HÀNG

Chỉ thêm vào từ "TAI" một dấu huyền nho nhỏ, bạn đã biến nó thành từ 'TÀI". Jerry West là một cầu thủ bóng rổ tài hoa của mọi thời. Nhưng chẳng phải anh sinh ra đã có đôi bàn tay tuyệt khéo ấy đâu. Hồi nhỏ anh chơi tệ tới mức các bạn láng giềng chẳng ai chịu cho anh chơi chung. Nhờ lao động và thực tập anh đã tạo được sự nghiệp

Những từ ngữ : Kiên định, tận tụy, nỗ lực tối đa, máu, mồ hôi và nước mắt là những từ ngữ có hiệu quả và là những bài tập quan trọng trong tiến trình trở nên vĩ đại. Thực vậy, những từ này miêu tả những đặc tính giúp ta vượt mọi chướng ngại.

Demosthenes, nhà hùng biện vĩ đại người Hy Lạp, vốn bị cà lăm, nên thường mắc cỡ và tránh tiếp xúc. Cha ông để lại cho ông một gia tài kếch xù, nhưng theo luật lệ Hy Lạp, ông phải tranh luận trước công chúng để xác nhận quyền làm chủ gia sản đó. Nếu cứ cà lăm và mắc cỡ thì đành chịu trắng tay thôi. Ông liền hoạch định một chương trình tập luyện nghiêm túc. Nhờ kiên trì ông trở thành nhà hùng biện tài danh bậc nhất của loài người. Lịch sử chưa tìm được người thừa kế tài năng của ông và từ bao thế kỷ nay bài học về Demosthenes vẫn được dạy trong các trường học trên khắp thế giới. Thực thế, dù có bị quật ngã bao nhiêu lần, bạn chẳng thể bị nốc-ao nếu như bạn trỗi dậy nhiều hơn số lần bị quật ngã chỉ một lần.


ĐỪNG HÈN NHÁT VÌ THẤT BẠI

Đã tận tâm tận lực làm việc mà không thành công, đừng bỏ cuộc. Hãy chuyển sang một việc khác. Tôi và 1 người bạn cùng buôn một loại hàng ế ẩm. May sao tôi không bị lỗ vốn. Anh bạn tôi lỗ mất hàng ngàn đô la. Anh nói với tôi : "Zig à, tôi không thích mất tiền thực, nhưng điều tôi e ngại nhất là thất bại biến tôi thành hèn nhát không dám bỏ tiền kinh doanh khi có dịp. Nếu thế, sự mất mát của tôi sẽ tăng theo cấp số nhân". Thực là chí lý.

Có một chàng trẻ tuổi không hèn nhát. Anh nuôi mộng tìm dầu hoả. Tiền hết mà dầu chẳng thấy. Anh đành bán cổ phần cho đồng bạn. Nhờ cố khoan tìm, sau cùng các bạn anh cũng khoan được dầu. Đó là công ty Cities Service và ngày nay là CITGO. Chàng trẻ tuổi bỏ cuộc ấy nhảy vào buôn bán quần áo, lần này chàng bị phá sản. Tuy túi chẳng một xu, anh vẫn không nản. Anh quay sang hoạt động chính trị. Người đó là Harry S.Truman. Hai lần bán buôn lụn bại không quật ngã nổi ông, đã biến ông thành Tổng thống Hoa Kỳ.


Thất bại đúng là bạn đồng ngũ của chán nản!

Thành công chỉ là gắn bó với việc làm, lao động và tin tưởng vào việc làm. Rủi việc làm có cực nhọc hơn dự tính, xin hãy nhớ lưỡi lam mài lên miếng nhung chẳng thể sắc bén, người chuộng dễ dãi cũng chẳng tài nào "bén" lên được .

Thành công chỉ đến khi cơ hội đã được chuẩn bị sẵn

Nhiều lần thành công nằm ngay trong tầm tay. Thỉnh thoảng ta phải rướn mình mới tới. Quả có lý khi nói : "Nếu đã rướn mình đủ, ta khỏi lo phải kéo mình đi"


KIÊN TRÌ THẮNG MỌI TRỞ NGẠI

Trên đường dẫn tới đỉnh thành công, bạn hãy nhớ : những nấc thang là để nâng bước chân bạn lên chứ không phải chỗ ngồi nghỉ đâu nhé. Ai chẳng có lúc mệt mỏi chán nản. Nhưng James J. Corbett tay vô địch quyền Anh nói : "Cứ cố đấu thêm một hiệp nữa, rồi bạn sẽ thành vô địch. Càng gặp khó, càng thêm cố gắng". Theo William James, không những ta có dịp may thứ hai mà cả thứ ba, thứ tư, năm, sáu, bảy nữa. Bản thân mỗi người đều tích chứa một nguồn năng lực dự trữ lớn lao, nhưng nếu không quyết tâm khai thác, nó sẽ thành vô dụng. Nhạc sĩ vĩ cầm Pablo Casals, tuy đã lừng danh thế giới nhưng ngày nào cũng bỏ ra 6 giờ luyện tập. Khi có người thắc mắc hỏi sao ông phải tốn công tập luyện dữ thế ? Ông trả lời : "Tôi nghĩ rằng mình còn tiến bộ nữa".

Cơ hội giúp ta thành vĩ đại đâu phải từ bên ngoài : nó tiềm ẩn trong mỗi người. Tuy nhiên, ta phải lao động để nó phát lộ. Mọi người đều khuyên ta nên rèn sắt khi còn nóng đỏ. Song quai búa mạnh vẫn tốt hơn. Kiên trì và nỗ lực rất quan trọng, bất cứ giám đốc thương vụ nào cũng bảo bạn rằng mỗi lời từ chối "Không" đều là một bước đưa bạn tới lời 'có" thuận mua hàng. Trước lúc bình minh là lúc tối tăm nhất. Cứ lao động nâng cao kỹ năng và tài năng, rồi thành công sẽ tới. Và nếu không thành công chói lọi, chiến thắng của bạn vẫn chói lọi, Vì tự thâm tâm bạn hiểu mình đã làm hết khả năng. Với cách thức, ước vọng và quyết tâm như thế, bạn sẽ tạo được lợi thế lớn lao trong đời sống. Vince Lombardi, huấn luyện viên bóng chày huyền thoại của Hoa Kỳ, người duy nhất đưa ba đội bóng đoạt chức vô địch thế giới đã nói : "Tôi chưa bao giờ thấy ai sáng giá mà không vui lòng chấp nhận gian khổ và kỷ luật. Trong thâm tâm họ luôn có một cái gì đó kêu gọi đến kỷ luật".


KHÔNG AI LƯỜI BIẾNG

Suốt phần này, tôi liên tục nói về lao động, khuyến khích bạn say mê lao động. Do đó, bẳn bạn sẽ ngạc nhiên nếu tôi nói : "Không ai lười biếng cả, họ bị bệnh hoặc chưa hứng khởi đó thôi" Nếu bị bệnh, hãy đi bác sĩ ngay. Nếu chưa hứng khởi, hãy làm mấy việc sau : Hãy đọc quyển sách này nhiều lần, đi nghe các bài diễn thuyết khích lệ và tham gia sinh hoạt với nhũng người phấn khởi. Bob Richards, vô địch thế vận hội, một diễn giả vĩ đại ở Hoa Kỳ, đã đề cao trường hợp có cảm hứng nhờ việc quần tụ. Ông nói : "Tại thế vận hội, các vận động viên đua nhau phá kỷ lục vì họ hoàn toàn bị cuốn hút vào một bầu khí vĩ đại. Được chứng kiến cảnh các vận động viên khắp thế giới đua nhau chiến thắng những nỗ lực tối đa trước đây của chính họ, ai nấy đều phấn khởi “thắng vượt chính bản thân". Lúc cao hứng tột độ, con người tạo được những thành tích ghê gớm và Richards cho rằng : tham gia sinh hoạt với các nhà vô địch sẽ đem lại những thành tích vô địch.

Tôi tin rằng, nhiều người “lười biếng" vì có thái độ chưa đúng. Họ không sẵn lòng đem hết khả năng ra làm việc vì nghĩ rằng nếu đem hết ra mà chẳng nên cơm cháo gì, họ sẽ trở thành những kẻ thua cuộc. Chỉ cố gắng chút đỉnh thôi, lỡ có thất bại, họ vẫn còn lý lẽ chống chế. Họ an tâm, không cảm thấy mình là kẻ thua cuộc vì thực ra họ có cố gắng gì đâu. Đứng trước thất bại họ chỉ nhún vai : "chả sao cả".

Nếu bạn suy nghĩ kiểu đó, xin bạn hãy nhìn lại bản thân. Giờ này mà còn nuôi những ý nghĩ tồi tệ đến thế, thì xin đọc lại phần II cho, và hãy nghiền ngẫm cho đến khi có được hình ảnh tự thân lành mạnh.

CHƯƠNG 21: MỒI NƯỚC BƠM LÊN VÀ CHẢY TRÀN MỒI NƯỚC

Một trong những ví dụ tôi hay kể trong các cuộc nói chuyện trên khắp nước là chiếc máy bơm nước kiểu cổ, mạ kền. Tôi rất tâm đắc với câu chuyện này. Hy vọng bạn từng có dịp sử dụng một đôi lần loại máy bơm cổ điển này. Nó sẽ giúp bạn có kinh nghiệm để đánh giá ý nghĩa những tư tưởng sau.

Nhiều năm trước, hai người bạn của tôi là Bernard Haygood và Jimny Glenn chạy xe ngang một ngọn đồi ở bang Nam Alabama vào một ngày tháng tám nóng nực. Cả hai điều khát nước nên Bernard cho xe ghé vào sân sau một nông trại bỏ hoang có đặt một máy bơm nước. Anh nhảy bổ ra khỏi xe, chạy vội đến bên máy, chụp lấy cần bơm và bắt đầu bơm lấy bơm để. Bơm được chừng 2 phút, Bernard ra dấu chỉ vào chiếc thùng gỗ mục nhờ Jimmy ra con suối gần đó xách giùm ít nước về đổ mồi. Nếu đã từng bơm nước, hẳn bạn cũng biết là phải đổ nước mồi trước thì nước mới lên được .

Trong ván bài đời, trước khi thu lượm được bất cứ điều gì bạn cũng phải gieo mồi trước đã. Vậy mà vẫn có nhiều người đứng trước cửa lò đời bảo nó : "Lò ơi, cho ta lửa nóng đi, rồi ta đút củi vào cho", thế có khổ không cơ chứ. Chẳng hạn đã bao lần người thư ký đến nói với chủ : "Nếu ông tăng lương cho tôi, tôi sẽ làm việc tốt hơn và có lương tâm hơn” hoặc người bán hàng bảo thủ trưởng : "Nếu ông cho tôi làm giám đốc, tôi sẽ cho ông thấy khả năng thực sự của tôi. Thực ra, cho tới bây giờ, tôi chưa làm gì nhiều nhưng nếu có chức vị, tôi sẽ làm tốt hơn nhiều" hay chàng sinh viên thưa thầy : "Con mà xếp hạng kém học kỳ này, bạn bè sẽ cười lớn rồi học kỳ tới con sẽ học hành chăm chỉ hơn !" Kinh nghiệm cho tôi biết, sự việc chẳng bao giờ diễn tiến như vậy cả. Nếu nó đúng như vậy, hẳn người nông dân đã cầu trời : "Lạy trời, nếu trời ban cho con trúng mùa năm nay thì năm tới con sẽ nỗ lực gieo trồng và chăm sóc mùa màng".

Điều những người trên thực sự mong muốn là : “Thưởng thức, làm sau". Nhưng cuộc sống lại trái ngược hẳn. Bạn phải bỏ vào đời trước rồi mới rút ra sau. Do đó, nếu bạn hiểu và áp dụng nó vào quãng đời còn lại, hẳn bạn sẽ giải quyết được rất nhiều công chuyện.

Người nông dân phải gieo giống vào mùa xuân hoặc mùa bè trước rồi mới thu hoạch được vào mùa thu. Anh cũng phải "bỏ vào đó" nhiều công sức trước khi gặt hái những hạt lúa chín vàng. Chàng sinh viên phải bỏ ra rất nhiều thời gian học tập mới mong thu lượm được kiến thức và bằng cấp tốt nghiệp. Người thư ký hôm nay cũng phải bỏ thêm rất nhiều công sức mới mong trở nên giám đốc ngày mai được. Người lực sĩ hôm nay cũng phải tốn thật nhiều mồ hôi, công sức mới mong đoạt chức vô địch ngày mai. Tóm lại, khi đã biết bỏ một cái gì "vào" đương nhiên bạn sẽ lấy được một cái gì đó "ra".


ĐỪNG CÓ NGỪNG

Giờ ta trở lại với hai ông bạn ở bang Nam Alabama. Vào tháng 8, bang Nam Alabama rất nóng, nên chỉ sau vài phút bơm, Bernard đã ướt đẫm mồ hôi. Lúc đó, anh mới tự hỏi, không hiểu phải bỏ bao công sức nữa mới có được nước uống đây. Bơm ráng thêm một lát, anh bảo Jimmy : "Chắc giếng cạn rồi quá, Jimmy ạ" Jimmy đáp :
- “Không đâu, Bernard, giếng ở Alabama này thường sâu lắm. Nhưng sâu thế nước mới trong mát được".

Cuộc sống cũng y hệt như câu trả lời của Jimmy phải không bạn ? Chính những gì ta phải nỗ lực đạt tới mới có giá trị .

Lúc bấy giờ, nóng, mệt, chịu hết nổi, Bernard giơ hai tay lên kêu :
- “Giếng khô thật rồi, Jimmy ơi.”

Jimmy vội chụp lấy cần bơm, bơm tiếp liền rồi nói:
- “Đừng ngừng tay, Bernard, cậu mà ngừng nước sẽ chảy xuống trở lại hết và cậu sẽ phải bắt đầu lại từ đầu đó.”

Cuộc đời cũng y như vậy đấy. Bất cứ người nào, trẻ hay già, nam hay nữ. Làm nghề gì đi nữa, cũng đã từng có lúc muốn "ngừng tay bơm" vì bơm mãi mà chưa thấy chút nước nào. Nên nếu bạn đã có lúc cảm thấy như vậy thì bạn cứ an tâm vì ai cũng vậy cả.


RÁN THÊM MỘT CÁI

Một điều hết sức hiển nhiên là nếu cứ nhìn bên ngoài máy bơm thì ta không sao biết được lúc nào nước mới lên tới vòi cả. Phải bơm hai lần hoặc hai trăm lần nữa mới có nước, khó mà biết được !

Cũng vậy, ta không thể nhìn vào ván bài đời mà xác định được ngày mai hay tuần tới, tháng tới, năm tới hoặc nhiều năm nữa, mình sẽ thành công.

Có một điều tôi tin chắc là dù bạn làm gì đi nữa. Nếu bạn bơm đủ lâu, đủ bền và tích cực thì sớm muộn gì, cố gắng ấy cũng đem lại phần thưởng. Trái lại, nếu bạn ngừng tay trong khi chỉ cần 1,2 lần bơm nữa thì bạn cũng chẳng bao giờ được giải khát bằng dòng nước chảy gần tới vòi ấy ! May thay, khi nước đã chảy rồi thì bạn chỉ cần lâu lâu bơm nhẹ một cái thôi và nước sẽ chảy tràn dư dật.

Thành công và hạnh phúc ở đời cũng y hệt như vậy đấy bạn ạ! Dù làm bất cứ điều gì, bạn hãy cố gắng thực hiện một cách đúng đắn và chuẩn xác, nhất là phải kiên tâm và bền chí. Nhiều khi, chỉ cần leo qua một ngọn đồi, rảo qua một góc phố là bạn đã có thể hưởng nếm được sự ngọt ngào của thành công và hạnh phúc, giống như những lúc bạn mới bơm có một lần thì nước đã chảy tràn rồi vậy.

Dù là bác sĩ hay luật sư, sinh viên hay nội trợ, công nhân hay buôn bán, một khi bạn đã bơm cho nước chảy được rồi thì việc giữ cho nó tiếp tục chảy sẽ rất dễ dàng. Bạn chỉ cần một chút cố gắng đều đặn nữa mà thôi. Câu chuyện về chiếc máy bơm này là 1 điển hình cho cuộc sống. Khi đã lên tới đỉnh thành công bạn hãy nhớ câu chuyện về chiếc máy bơm này. Nếu chỉ bơm hờ hững chiếu lệ, bạn có bơm suốt đời cũng chẳng được chút nước nào. Bạn phải bơm tận lực cho tới khi nước chảy tràn ra đã, rồi điều kỳ diệu sẽ đến : Khi nước đã bắt đầu chảy, bạn nhớ bơm đều đặn hoài. Kết quả là bạn sẽ có được điều mình muốn thay vì phải muốn điều mình có .
Đầu máy xe lửa cũng tương tự như vậy. Khởi động máy rất khó, nhưng khi máy đã nổ thì xe chạy rất dễ và tốn rất ít nhiên liệu.

Giờ bạn hãy nhìn sang bức hình bạn đang bước lên những bậc thang dẫn tới đỉnh thành công. Bạn đang đứng trên bậc "làm việc", sẵn sàng bước lên bậc thang chót, bậc "ước vọng". Lên tới đó là bạn đã giáp mặt với cánh cửa tương lai đang khép hờ. Bạn chỉ cần "đẩy nhẹ" chứ không cần "kéo mạnh". Hãy "đẩy cửa ra" bạn ơi, một bước nữa thôi là tới phòng tiệc cuộc đời rồi. 

 Đọc tiếp:  Phần 7: Khát Vọng