Tay trắng làm nên- Chương 1

Chương 1: CÁCH DÙNG CHÌA KHÓA SỐ I

 

Viết cuốn này tôi muốn cho độc giả thấy rằng ba điều kiện  căn bản cho sự thành công là có lương thức, ham hoạt động và sức  khoẻ. Nếu chỉ có hai trong ba điều kiện đó thôi thì cũng có thể đi  khá xa được; nhưng phải có đủ cả ba mới tiến xa, xa lắm được.

Có ngoại lệ nào để chứng minh quy tắc đó không? Tôi chỉ  thấy có mỗi một trường hợp có thể coi là ngoại lệ, trường hợp  Franklin Delano Roosevelt. Roóevelt là một danh nhân mà sức  khoẻ thật là tệ hại. Nếu ông không mắc một bệnh nặng thì chắc gì  ông đã thành một vĩ nhân.

Trái lại, trong suốt cuộc đời thành công kỳ dị của Huân tước  Winston Churchill, luôn luôn ta thấy ông có đủ ba chìa khoá đó:  một lương thức vững vàng, một sức hoạt động dồi dào, một thể  chất gang thép.

Nhìn lại cuộc đời Churchill, ta thấy rằng tuy ông bẩm sinh  đã có sẵn những điều kiện đó, nhưng ông đã biết luyện tập thêm  để cải thiện lương thức, tăng cường sức hoạt động và giữ gìn sức  khoẻ. Nếu chúng ta, ngay từ hồi trẻ, quyết tâm tu luyện những  đức đó, thì chắc chắn có thể thành công rực rỡ trong nghề mình đã  lựa.

Trong đời không có gì chua xót bằng sự thất bại. Sở dĩ nó  chua xót nhất là vì dường như bao giờ cũng xảy ra do một sự lầm  lỡ mà ta có thể tránh được. Sự thất bại không phải là do tiền định.  Ai cũng có thể thành công trong cuộc đời của mình.

Đáng buồn là trong đa số các trường hợp, phải mất nhiều thì  giờ, bỏ qua nhiều dịp may rồi chúng ta mới tìm thấy được xu  hướng tự nhiên của chính mình. Do đó mà có lầm lỗi. Một thanh  niên có thể lựa một nghề không hợp với mình mà hóa ra thất bại  nhưng cũng có thể lựa được một nghề hợp với mình mà cũng vẫn  thất bại vì không được hoạt động trong một lĩnh vực thực hợp với mình, thành thử bị chủ đánh giá thiếu khả năng, không giúp được  gì hoặc giúp rất ít cho hãng. Thanh niên đó có thể tự chấp nhận sự  thất bại của mình, điều đó mới đáng lo nhất, vì một khi chịu nhận  rằng mình thất bại thì đã thành con người bỏ đi rồi.

Nhưng bất kì người nào hồi trẻ lao tâm mệt trí một cách vô  ích để làm một việc không hợp với mình đến nỗi thất bại, cũng có  thể đổi nghề mà thành công rực rỡ trong một lĩnh vực hoạt động  khác. Tôi xin kể một thí dụ thực tế: nghề bán hàng cần nhất đức  lạc quan; nhưng chính cái đức lạc quan đó có thể bất lợi cho một  hãng buôn nếu đem dùng nó vào công việc tài chính. Vậy một hại  trong ngành tài chính có thể đưa bạn tới thành công trong ngành  bán hàng. Cho nên đừng thấy một thanh niên mới thất bại lần đầu  mà đã vội bảo rằng con người đó bỏ đi. Cho người đó thử một việc  khác, biết đâu người đó chẳng thành công.

Huân tước Reading mới đầu tập sự thủy thủ trên một chiếc  tàu. Chắc ông không phải là một thủy thủ giỏi. Tôi ngờ rằng xếp  của ông phải lắc đầu phàn nàn: "Chú em này làm việc dở. Không  bao giờ nên thân đâu". Mà sự thực, nếu cứ ở trong ngành thuỷ  quân thì ông tất đã chẳng làm nên công trạng gì hết. Nhưng ông  đã bỏ ngành thủy quân và ông đã tiến tới đâu? Tới chức Trưởng  quan Tư pháp của Anh rồi tới chức Phó vương ấn Độ.

Trong mọi việc, sự thành công một phần là do định mệnh,  một phần là do ý chí tự do của mình. Chúng ta không thể tạo ra  được thiên tài, nhưng có thể bồi bổ hoặc tiêu diệt nó.

Những điều kiện nào đưa tới thành công? Tôi xin lặp lại lời  đáp của tôi: lương thức, tức óc phán đoán (sáng suốt, thực tế), hoạt  động và sức khoẻ. Quan trọng nhất là lương thức.

Bất kì trong công việc nào, cũng cần có lương thức trước hết.  Nhiều người xây dựng được những lí thuyết rất hay, nhưng không  thực hiện nó được. Thiếu lương thức thì những ý tưởng tố đẹp của  họ chỉ đưa họ tới sự sụp đổ.

Nhờ có tài năng thiên phú, người ta có thể đi thẳng vào  trung tâm vấn đề, như một mũi tên nhắm trúng đích trong khi cả  ngàn mũi khác bắn trượt ra ngoài hết; nhưng phải có lương thức  thì ta mới ghi nhận được những điều ta cần phải học hỏi ở trong xã  hội, để biết rõ hơn về xã hội và có định hướng hoạt động mà ảnh  hưởng lại tới xã hội. Lương thức vừa là khả năng tiêu hóa tri thức  vừa là khả năng ứng dụng những tri thức đó.

Nhưng có lương thức mà thiếu đức hoạt động thì cũng không  có kết quả. Cũng như cối xay bột, phải đổ gạo vào, nó mới xay  thành bột được. Hoạt động tức là đổ gạo vào cối.

Cho nên luôn luôn phải chú ý, sẵn sàng. Có thể trong một lúc  bỏ lỡ một cơ hội rất tốt và chỉ cần sơ ý một chút là mắc một lỗi lầm  không thể tha thứ được. Văn hào Kipling bảo: “Ai muốn làm César  ở bất kì chỗ nào thì phải biết rõ mọi điều ở khắp nơi”. Người nào  biết rõ một điều ở khắp nơi thì không để lỡ một cơ hội nào hết.

Bẩm tính con người hầu hết là biếng nhác, vô hi vọng hoặc  hoạt động một cách tuyệt vọng. Hoàn cảnh có thể hướng họ về phía  này hay phía khác, nhưng không có người nào bị cấm làm việc. Tài  trí cần được sử dụng một cách có ý thức, vì vậy mà sự hoạt động  phải được lương thức nâng đỡ. Muốn hoạt động có hiệu quả cao, thì  phải biết tập trung; thuật tập trung mà ta có thể học bằng nhiều  cách, là một điều kiện quan trọng nhất cho sự thành công. Nếu đã  luyện được đức hoạt động rồi, thì đừng bao giờ để cho nó phân tán.

Nhưng sức khoẻ mới là nền tảng của cả lương thức lẫn hoạt  động, và do đó, là nền tảng của sự thành công. Không có sức khoẻ  thì việc gì cũng hóa khó. Nếu sáng dậy người ta đã quạu quọ thì  làm sao trong ngày, óc có thể sáng suốt được, và có thể tỏ ra có  lương thức được? Bị một bệnh nan y thì ai là người có thể làm việc  tích cực được?

Tương lai thuộc về những người chịu tập thể dục mỗi buổi  sáng miễn là đừng quá độ. Không một thương nhân nào có thể hi  vọng thành công được nếu không rèn luyện cơ thể đúng phương  pháp, nhưng phải coi chừng đấy, đừng như hạng lực sĩ tưởng rằng  hễ thắng được mình là thắng được thế giới; niềm tin đó nguy hiểm  lắm. Hạng lực sĩ không bao giờ nghĩ tới sự sẵn sàng làm việc mà  chỉ nghĩ tới chuyện thắng kẻ khác trong một cuộc đua nào đó thôi.  Lúc nào óc họ cũng có thể đưa họ tới sự thất bại, sự chán chường,  bất lực.

Sự đeo đuổi khoái lạc cũng có tính chất phù du không kém.  Thời gian và thói quen đều diệt cái thú của mọi sự tiêu khiển. Thú  vui buổi tối đâu có đủ bù cái khổ nhức đầu sáng sớm hôm sau.

ở tuổi trung niên người ta thường mới thành công trong công  việc hàng ngày; đó là tuổi dễ chịu nhất trong đời người vì những  gắng sức trong tuổi thanh xuân tới lúc đó mới chín muồi.

“Thú vui thoảng qua như mây nổi”. Tôi không ưa những thứ  phù vân và tôi cho rằng đời sống phải là một sự phối hợp điều hòa  giữa lao động và nghỉ ngơi, hoan lạc. Tôi có thể nói chắc rằng trong  sự phối hợp đó, nếu có một yếu tố nào phải lấn yếu tố kia, thì yếu  tố đó chính là lao động. Lao động nhiều quá không có hại bằng  hoan lạc nhiều quá.

Chưa bao giờ như lúc này, thế giới rộng mở bát ngát đến tận  chân trời với rất nhiều cơ hội cho những ai có khát vọng thành  công, mong muốn được làm việc một cách bền bỉ, kiên trì và sáng  tạo, có ý thức. Không một trở ngại nào từ phía con người có thể  ngăn con đường của họ. Không có gì cấm họ từ cảnh nghèo hèn mà  leo lên được những đỉnh cao của giàu sang và quyền thế.

Cần luôn nhắc lại hoài rằng kẻ nào chịu khó thì có thể cải  thiện lương thức, rèn luyện đức hoạt động và giữ gìn sức khoẻ của  mình được.

Đó là nền tảng của sự thành công. 

Xem tiếp: Chương 2